Άνθρωπος vs Μηχανές - "Γυμνά οστά" - Συνάντηση της Λέσχης Ανάγνωσης

 

Μια ωραία Κυριακή η χτεσινή, μια τόσο γόνιμη και παραγωγική και αξιοζήλευτη συνάντηση! Τα παιδιά της Λέσχης Ανάγνωσης, μετά από μια πολύ ωραία δράση που συντόνισαν τα ίδια το Σάββατο,  συγκεντρώθηκαν στο σχολείο για να συζητήσουν το βιβλίο που είχαν μελετήσει, τα ¨Γυμνά Οστά», το graphic novel του Δημοσθένη Παπαμάρκου σε εικονογράφηση Canellos Cob.  Διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο :

Ένας πλανήτης «αμετάκλητα απολεσθείς» για την ανθρωπότητα, μια πραγματικότητα που μάχεται κάθε ιδέα αρετής, κάθε διαχωρισμό ανάμεσα στο καλό και στο κακό, στον άνθρωπο και στη μηχανή. Ένας κόσμος που το σώμα του το έχει καταφάει η σήψη, ένας κόσμος συναρμολογημένος από γυμνά οστά. Σε αυτόν τον κόσμο ένας άνθρωπος και μια μηχανή αναπτύσσουν μια απρόσμενη, συμβιωτική σχέση, για να αντιμετωπίσουν τη φρίκη της ραδιενέργειας και των άλλων ανθρωποφάγων μηχανών. Αδίστακτοι κυνηγοί οι δυο τους, απελπισμένοι νεκροφάγοι σε ένα περιβάλλον όπου η επιβίωση είναι μια διαρκής άσκηση στη βία και τη σκληρότητα.

Ωστόσο, η έλευση ενός ξένου θα θέσει σε αμφισβήτηση την υπάρχουσα τάξη πραγμάτων, γιατί θα τους φέρει αντιμέτωπους με κάτι που πίστευαν πως έχει οριστικά χαθεί – με την ελπίδα. Είναι, όμως, αυτός ο ξένος και όσα υπόσχεται ικανά να τους οδηγήσουν έξω από την επικράτεια του θανάτου, ή θα τους σπρώξουν βαθύτερα σε αυτήν;

Τα παιδιά δεν είχαν ξαναδιαβάσει graphic novel και τα παραξένεψε αρκετά η δομή του βιβλίου. Κάποιοι δυσκολεύτηκαν να κατανοήσουνε με την πρώτη ανάγνωση την υπόθεση , δεν γνώριζαν ότι στην μελέτη θα τους βοηθούσε το ξεκλείδωμα των εικόνων και τους προβλημάτισε αρκετά ότι στο βιβλίο δε δινόταν πληθώρα στοιχείων του τι είχε προηγηθεί. Παρόλα αυτά διάβασαν το βιβλίο και προχώρησαν σε εξαιρετικά εύστοχες παρατηρήσεις στη συζήτηση.

Στην Ειρήνη το βιβλίο άρεσε όπως και η εικονογράφηση , η οποία δεν ήταν ακριβώς του δικού της γούστου- διαβάζει κυρίως manga και είναι εξοικειωμένη με αυτού του τύπου τις εικόνες. Τη δυσκόλεψαν κάποιες λέξεις στην ανάγνωση, αλλά κατανόησε την ιστορία. Ο Αργύρης βρήκε εξαιρετικές τις εικόνες και πιστεύει ότι έδεναν απόλυτα με την υπόθεση. Του άρεσαν πολύ συγκεκριμένα σημεία του βιβλίου όπως η απεικόνιση του ονείρου- που μάλλον αυτό το σημείο άρεσε και στην πλειοψηφία των μελών της Λέσχης- αλλά και η άποψη που διατυπώνεται στις σελίδες 64-65 σχετικά με το τι είναι άνθρωπος, ποια είναι η ουσία του και πως ο άνθρωπος δικαιολογεί την ανθρωποφαγία. («Τι κοινό έχουν με μας; Δεν μπορούν καν να εκπληρώσουν τις βασικές λειτουργίες ενός οργανισμού… να τραφούν και να αναπαραχθούν. Δεν είναι μορφές ζωής, είναι κάτι κατώτερο. Μάζες ύλης, ένα οργανικό κοίτασμα)

Ο Εμίρ είπε ότι θα ήθελε να είναι εκτενέστερη η υπόθεση, να υπάρχει περισσότερος λόγος στο βιβλίο.( Εκεί μείναμε λίγο γιατί με την κ.Κρύου εξηγήσαμε στα παιδιά ότι στο κόμικ δίνεται χώρος στην εικόνα να «πει» πράγματα που δε λέγονται, να μιλήσει μόνο η εικόνα). Ο Εμίρ επίσης είπε ότι τον εξέπληξε το τέλος του βιβλίου και το φύλο του ρομπότ- πράγμα στο οποίο συμφώνησαν αρκετοί από εμάς. Στην Κωνσταντίνα άρεσε πολύ το όνειρο στο οποίο έδωσε τη δική της ερμηνεία- ότι η κοπέλα απεικονίζει την κοπέλα του εταίρου και προοικονομείται τρόπον τινά η εγκατάλειψή της από τον σύντροφο της. Η υπόθεση ήταν ενδιαφέρουσα , αλλά θα ήθελε περισσότερες λεπτομέρειες για όσα είχαν προηγηθεί. Η Μελίνα εστίασε στην υπόθεση – η παρουσίαση μιας κοινωνίας ελιτ, που επιζεί ενώ πεθαίνουν όλοι οι άλλοι , χρησιμοποιώντας τους , όπως και το τύπου ντιμπέιτ ανάμεσα στον εταίρο και την ξένη σχετικά με την ηθικότητα των μηχανών ήταν τα σημεία που ξεχώρισε, ενώ βρήκε πολύ όμορφη και την εικονογράφηση.

Η Χριστίνα βρήκε ενδιαφέρον όλο το βιβλίο, αλλά θεώρησε ότι η ιστορία είχε νοηματικά κενά- θα ήθελε περισσότερη πληροφορία για το μπακγκράουντ. Πολύ φιλοσοφημένο το θέμα του βιβλίου  δεν σε άφηνε παθητικό ως αναγνώστη- σε ανάγκαζε να σκεφτείς, να ψάξεις τα σημεία που δεν κατανοούσες, να πάρεις και εσύ θέση. Η εικονογράφηση ήταν πρωτότυπη και έδενε απόλυτα με την ιστορία.

Η Αντριάνα κατανόησε εύκολα την υπόθεση και της άρεσε πολύ η λεπτομερειακή εικονογράφηση. Και εκείνη θα ήθελε περισσότερα στοιχεία για την υπόθεση- πώς βρεθήκαν σε αυτή την άσχημη κατάσταση, πώς έφτασαν εκεί. Και στην Ελένη άρεσε το βιβλίο και ξεχώρισε και συγκεκριμένα σημεία της πλοκής – όπως οι σελίδες στις οποίες το ρομπότ και ο άνθρωπος εξηγούσαν στην ξένη την κατάσταση (την αναγκαστική σύνδεση του ρομπότ με την ανθρώπινη συνείδηση προκειμένου να επιβιώσει). Λίγο απότομο της φάνηκε το τέλος του βιβλίου, αφού άφηνε περιθώρια ερμηνείας- αισιόδοξη για κάποιους , απαισιόδοξη για άλλους).Η Μπιργκιούλ μας είπε πως η εικόνα τη βοήθησε να καταλάβει την υπόθεση γιατί τη δυσκόλεψαν αρκετά σημεία του βιβλίου με δυσνόητες λέξεις. Εκείνο που της έκανε εντύπωση ήταν οι πολλές λεπτομέρειες στην εικονογράφηση.

Η Πόπη έκανε κάτι ανάποδο- διάβασε πρώτα το κείμενο και μετά γύρισε και ξαναείδε το κείμενο σε συνδυασμό με την εικόνα. Την εντυπωσίασε η ανθρώπινη συμπεριφορά του ρομπότ – το ότι δεν ήθελε για παράδειγμα να σταλούν ως δόλωμα οι δύο άνθρωποι για να στηθεί η παγία- ενώ αυτό που της έμεινε είναι ο συνδυασμός ανθρώπινου και υπερφυσικού σε όλο το κόμικ. Τον Μανώλη τον βοήθησε επίσης η εικονογράφηση μα κατανοήσει το βιβλίο , το οποίο του άρεσε αρκετά. Η Ρένα δυσκολεύτηκε στη μελέτη από τη χρήση δυσνόητων λέξεων , ωστόσο την εντυπωσίασε το όλο θέμα. Στη Γιάννα δεν άρεσε η εικονογράφηση γιατί είχε αρκετή βιαιότητα. Επίσης δεν τη βοήθησε η δυστοπική υπόθεση να ταυτιστεί με αποτέλεσμα να μην της φανεί ρεαλιστικό , να μην μπορέσει να το φέρει στα δικά της μέτρα.

Η Κωνσταντίνα Χ. το βρήκε ένα εντελώς ξεχωριστό ανάγνωσμα από τα συνηθισμένα. Η εικονογράφηση ήταν εξαιρετική και το τέλος του βιβλίου της φάνηκε αρκετά παράξενο καθώς επιδέχεται διπλή ερμηνεία. Η ίδια πιστεύει πως αυτό το τεράστιο μάτι με το οποίο κλείνει το βιβλίο αποτυπώνει και ένα καινούριο κεφάλαιο στη ζωή των ηρώων, αφήνει μια αχτίδα ελπίδας. Στη Γκιουλσέν επίσης άρεσε το βιβλίο και θα ήθελε περισσότερες πληροφορίες για την κοπέλα που ήρθε από αλλού. Η εικονογράφηση ήταν εξαιρετική και εστίασε στον εντοπισμό των λεπτομέρειών – μας μίλησε για τα πρόσωπα που διέκρινε να αποτυπώνονται σε διάφορα σημεία του βιβλίου όπως και άλλες μικρές λεπτομέρειες που δείχνουν και την τεχνική του εικονογράφου. Τέλος, η Ζωή δυσκολεύτηκε στην ανάγνωση αλλά οι εικόνες τη βοήθησαν αρκετά στην κατανόηση καθώς ήταν ξεχωριστές.

Στην συζήτηση μπήκαν πολλά θέματα: η τεχνογνωσία του ανθρώπου και η ανεξέλεγκτη πρόοδος, η αλαζονεία του ανθρώπινου είδους, η χρήση των μηχανών προς εξυπηρέτηση της κοινωνίας που μπορεί να εξελιχθεί σε έναν εφιάλτη εαν ξεφύγει η χρήση τους. Πόσο είναι εφικτή η δημιουργία ενός μηχανικού όντος με συνείδηση; Και τελικά τι είναι αυτό που μας ξεχωρίζει από τις μηχανές;

Μιλήσαμε για την απεικόνιση της πυρηνικής καταστροφής που δινόταν ρεαλιστικά στο βιβλίο, τα ραδιενεργά νέφη που απεικονίζονται μέσα στις εικόνες, ο άνθρωπος με τα έλκη στο πρόσωπο και η κοπέλα χωρίς μαλλιά, έκαναν πολύ ρεαλιστική αυτή την δυστοπική κοινωνία. Εκεί αναρωτηθήκαμε για τα γιατί του πολέμου- γιατί ο άνθρωπος να στρέφεται εναντίον του ίδιου του του γένους;

 Επίσης ο διαχωρισμός μιας κοινωνικής ομάδας ανώτερης από το σύνολο που εντοπίζεται στο βιβλίο ανταποκρίνεται στο παρόν του κόσμου μας και  το συνδέσαμε και με την πανδημία και τις ιατρικές εφευρέσεις. Πόσο ηθικό είναι να σώζονται μόνο οι ευκατάστατοι και προκειμένου να σωθούν οι ίδιοι να θυσιάζονται οι κατώτεροι κοινωνικά;. Ποιος είναι τελικά ο ρόλος της επιστήμης και που έχει χαθεί η ηθική του επιστήμονα; Αυτό τον πλανήτη που μας φιλοξενεί γιατί τον καταστρέφουμε; Και τελικά υπάρχει ελπίδα ή το μέλλον μας θα είναι αυτό που τόσο παραστατικά δίνεται στο βιβλίο;

Οι μαθητές μας συζήτησαν για όλα αυτά τα θέματα που θίγονται στο βιβλίο και η συζήτηση απλώθηκε και σε θέματα που σχετίζονται με πυρηνικές καταστροφές όπως η Χιροσίμα και το Τσέρνομπιλ καθώς και στις δραματικές επιπτώσεις τους στη ζωή των ανθρώπων.

Ήταν μια εξαιρετικά γόνιμη συνάντηση και καμαρώσαμε τα παιδιά μας που σε κάθε συνάντηση είναι και πιο ουσιαστικά. Έχουν άποψη , έχουν λόγο και γνώμη και μιλούν με επιχειρηματολογία υπερασπίζοντας τις θέσεις τους. Ειλικρινά ήταν μια ζηλευτή συνάντηση , που αποδεικνύει πως οι μαθητές μας είναι ενεργά όντα και όχι παθητικοί ακροατές!