Γράμμα από τη Βασιλεύουσα

Kωνσταντινούπολη, 17 Σεπτεμβρίου

του σωτηρίου έτους 6060 από κτίσεως κόσμου

Αγαπητέ φίλε Κομνηνέ,

Σου γράφω από τη Βασιλεύουσα, την πρωτεύουσα του Βυζαντινού κράτους.

Σήμερα επισκέφτηκα, μαζί με τους γονείς μου, την Αγία Σοφία, γνωστή και ως “Βυζαντινός Ναός της ΄Υπατης Σοφίας του ΄Ενσαρκου Λόγου του Θεού”.

Η πρώτη Αγία Σοφία εγκαινιάστηκε το 360, επί της αυτοκρατορίας του Κωνσταντίου Β΄ και, μαζί με το ναό της Αγίας Ειρήνης, αποτελούσε τον κύριο καθεδρικό ναό της πρωτεύουσας και έδρα του Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης. Καταστράφηκε από πυρκαγιά το 404 και χτίστηκε εξαρχής τα επόμενα χρόνια. Ο νέος ναός εγκαινιάστηκε το 415 επί βασιλείας του Θεοδοσίου Β΄.

Κατά τη Στάση του Νίκα, το 532, υπέστη μεγάλη φθορά και το κτίσιμο του ναού δρομολογήθηκε από τον Αυτοκράτορα (Ιουστινιανό Α΄). Αρχιτέκτονες του ναού ήταν οι γεωμέτρες Ανθέμιος από τις Τράλλεις και Ισίδωρος από τη Μίλητο. Η κατασκευή του ολοκληρώθηκε σε μικρό χρονικό διάστημα και τα εγκαίνιά του τελέστηκαν στις 27 Δεκεμβρίου του 537.

Η Αγία Σοφία έχει σήμερα χίλιους κληρικούς.

Η αρχιτεκτονική του ναού ακολουθεί το ρυθμό της βασιλικής με τρούλο. Εξαιτίας των παραθύρων που βρίσκονται στη βάση του, (ο τρούλος) μοιάζει σα να αιωρείται, οι δε ακτίνες του ήλιου, που εισέρχονται στο χώρο, δίνουν την εντύπωση να άγονται από τους ουρανούς.

Ο όλος ναός αποτελείται από το αίθριο, υπαίθρια μαρμαρόστρωτη και περίστυλη αυλή, στο μέσον της οποίας είναι η “κομψή φιάλη”, δηλαδή η μαρμάρινη κρήνη, που έφερε την ονομαστή καρκινική επιγραφή “ΝΙΨΟΝ ΑΝΟΜΗΜΑΤΑ ΜΗ ΜΟΝΑΝ ΟΨΙΝ” (ξέπλυνε τις αμαρτίες σου κι όχι μόνο το πρόσωπό σου), τον έξω και κυρίως νάρθηκα, και τον κυρίως ναό, είσοδος του οποίου είναι οι τρεις πύλες, που καλούνται Βασιλικές, επειδή εξ αυτών εισήρχετο ο Αυτοκράτορας στις επίσημες τελετές. Εντυπωσιακός είναι ο πλούσιος εσωτερικός διάκοσμος, ο οποίος ξεχωρίζει σε σχέση με τα υπόλοιπα μέρη του ναού.

Η φράση του Ιουστινιανού : <<Δόξα τω Θεώ τω καταξιώσαντι με τοιούτον έργο επιτελέσαι. Νενίκηκά σε, Σολομών>>, μαρτυρά το θαυμασμό που προκαλεί ο ναός αυτός, ο οποίος ήταν πιο θαυμαστός και από το Ναό του Σολομώντα, στα Ιεροσόλυμα. Η όλη κατασκευή παρουσιάζει την εντύπωση μιας αρμονίας μεταξύ φωτός και αρχιτεκτονικής.

Είμαι πεπεισμένος ότι όλα τα παραπάνω θα σε κάνουν να καταλάβεις τα συναισθήματα που κυριαρχούν στον επισκέπτη του ναού. Θα σου πρότεινα ανεπιφύλακτα να βρεθείς κι εσύ κάποτε εκεί.

                                                   Με φιλικούς χαιρετισμούς,


                                                  Παναγιώτης  Μουζάκης (Β3)