"Χάρτινες πόλεις", Τζον Γκριν

Να γιατί δεν πρέπει να βλέπεις μια ταινία που βασίζεται σε βιβλίο: διότι μετά –αν δεν σου αρέσει η ταινία- θα γίνεις καχύποπτος/η εν γένει με τα βιβλία του εν λόγω συγγραφέα. Αυτό συνέβη με την ταινία The fault in ourstars , η οποία βασίζεται στο ομώνυμο βιβλίο του John Green. Η ταινία με κούρασε απίστευτα- φλύαρη, γλυκερή και ελαφριά. Παρόλες τις φιλότιμες προσπάθειες των πρωταγωνιστών, το αποτέλεσμα ήταν ένα εύπεπτο, εφηβικό μελό. Όταν λοιπόν έρχονταν οι μαθητές μου και μου μιλούσαν για τα βιβλία που ακολούθησαν το «Λάθος αστέρι», κουνούσα το κεφάλι μου απαξιωτικά και δεν τους έδινα σημασία- προκατειλημμένη γαρ!! Τέλος του καλοκαιριού ,λοιπόν, έφτασε στα χέρια μου το βιβλίο «Χάρτινες πόλεις» του ίδιου συγγραφέα και αποφάσισα να του δώσω μια ευκαιρία.

Η υπόθεση του βιβλίου: Ο νεαρός Κουέντιν Τζέικομπσεν είναι ερωτευμένος με τη Μάργκο Ροθ Σπίγκελμαν. Μετά από μια ολονύχτια περιπέτεια στην οποία θα τον προσκαλέσει η Μάργκο και μετά θα εξαφανιστεί, ο Κουέντιν αποφασίζει να ακολουθήσει τα στοιχεία που του άφησε και να την εντοπίσει. Ο Κουέντιν λοιπόν ξεκινά την αναζήτηση αυτή, ενώ προσπαθεί να στοιχειοθετήσει την αληθινή προσωπικότητα της Μάργκο. Συντρόφους του σε αυτή την προσπάθεια έχει τους δυο του κολλητούς φίλους: τον Μπεν και τον Ράιντερ. Θα τα καταφέρει ο Κουέντιν να βρει ζωντανή τη Μάργκο;

Όλη η πλοκή του βιβλίου στήνεται γύρω από την εξαφάνιση της Μάργκο. Οι χαρακτήρες των δύο βασικών πρωταγωνιστών – και κυρίως του Κουέντιν- αναπτύσσονται, καθώς εξελίσσεται η υπόθεση. Ο Κουέντιν και η Μάργκο παρουσιάζονται ως δύο εκ διαμέτρου αντίθετες προσωπικότητες: ο Κουέντιν είναι εσωστρεφής χαρακτήρας, επιμελής μαθητής, υπάκουος γιος και καλός φίλος. Η Μάργκο ,πάλι, είναι πληθωρική προσωπικότητα, περιστοιχίζεται πάντα από κόσμο, ασχολείται με πολλά πράγματα, βρίσκεται πάντα στο επίκεντρο της προσοχής και ελέγχει ακόμη και τους μάγκες του σχολείου. Καθώς η αφήγηση είναι πρωτοπρόσωπη γνωρίζουμε τον Κουέντιν σε βάθος και διαμορφώνουμε την εικόνα της εξαφανισμένης Μάργκο από τα λεγόμενα του.

Το βιβλίο χωρίζεται άτυπα σε τρία μέρη. Στο πρώτο μέρος παρακολουθούμε τη νυχτερινή περιπέτεια των δύο πρωταγωνιστών κατά τη διάρκεια της οποίας η Μάργκο υλοποιεί το σχέδιο εκδίκησής της με τη βοήθεια του Κουέντιν. Η Μάργκο αποκαλύπτει σταδιακά τα έντεκα μέρη του σχεδίου της στον Κουέντιν κάνοντας τον αναγνώστη μέτοχο στη δράση. Ο Κουέντιν, αν και αρχικά έχει τις αμφιβολίες του, ακολουθεί τη Μάργκο και συμμετέχει σε όλα όσα του προτείνει, προκειμένου να εκδικηθεί τα άτομα που την πρόδωσαν. Ήταν μάλλον η ωραιότερη νύχτα της ζωής του!

Στο δεύτερο μέρος η Μάργκο εξαφανίζεται και ο Κουέντιν με τους φίλους του προσπαθεί να συλλέξει τα στοιχεία που του έχει αφήσει, προκειμένου να την εντοπίσει. Ο συγγραφέας εστιάζει στον Κουέντιν και στο σημείο αυτό του βιβλίου ξεδιπλώνεται η σκέψη και τα συναισθήματα του ήρωα, ενώ συγχρόνως παρουσιάζει εκτενώς και τη σχέση του με τους γονείς και τους φίλους του. Ο Κουέντιν είναι ένας ήρεμος έφηβος, καλό παιδί, καλός γιος, ντροπαλός και αγχώδης αλλά με έντονη την ανάγκη της συντροφικότητας. Αυτό είναι ορατό από το πώς έχουν διαμορφωθεί οι σχέσεις με τους φίλους του, πως του συμπαραστέκονται , πως ο ένας είναι κοντά στον άλλο σε κάθε δυσκολία. Ωστόσο, η δύναμη της αγάπης που νιώθει για την Μάργκο τον αλλάζει στην πορεία της αναζήτησης του: τον βλέπουμε να αντιμετωπίζει τους νταήδες του σχολείου και να υπερασπίζεται τους αδύναμους συμμαθητές του, να ξεπερνά τις φοβίες του, να ανοίγεται σε καινούριους φίλους/ες, να γίνεται πιο τολμηρός. Οι γονείς του , ένα ήρεμο και χαμηλών τόνων ζευγάρι τον αγαπούν – αν και ο Κουέντιν σε αρκετά σημεία του βιβλίου αμφισβητεί το πόσο μπορούν να τον κατανοήσουν.

Το τρίτο μέρος του βιβλίου είναι μια περιπέτεια on the road, καθώς η αναζήτηση και ο εντοπισμός της Μάργκο φτάνει στο τέλος της. Η μορφή του βιβλίου αλλάζει σε αυτό το σημείο, αφού παίρνει τη μορφή καταγραφής ημερολογίου με αναγραφή του τι συμβαίνει κάθε ώρα που περνά. Το τελευταίο αυτό κομμάτι είναι ένας ύμνος στη φιλία, μια περιπέτεια στην οποία φαίνεται πώς οι φίλοι μπορούν εμπράκτως να σε στηρίξουν, να σου σταθούν, να ξεχάσουν το εγώ τους και να σου συμπαρασταθούν με κάθε τρόπο μέχρι τέλους –ακόμη κι αν δεν συμφωνούν εκατό τοις εκατό με όσα κάνεις. Φυσικά , δε θα σας αποκαλύψω το τέλος του βιβλίου!

Ο Τζον Γκριν γράφει ένα μυθιστόρημα για ψαγμένους εφήβους, για εφήβους με αναζητήσεις. Στο βιβλίο υπάρχουν αναφορές σε άλλους κλασσικούς συγγραφείς (Έμιλι Ντίκινσον, Μέλβιλ Χέρμαν),ενώ το ποίημα του Ουόλτ Ουίτμαν «Το τραγούδι του εαυτού μου» αποτελεί ένα στοιχείο για την ανεύρεση της Μάργκο. Σε αρκετά σημεία του βιβλίου ασκείται κριτική στα κοινωνικά πρέπει, ενώ αποκαλύπτεται ο ιδιόμορφος κόσμος των εφήβων –οι απογοητεύσεις τους, οι επιθυμίες, οι ανάγκες τους, τα όνειρα τους –που δεν περιλαμβάνουν κατ’ ανάγκη την επιτυχία, τα χρήματα ή την κοινωνική καταξίωση (όπως λέει και η Μάργκο στο βιβλίο οι βαθμοί, το Πανεπιστήμιο, η καριέρα, τα χρήματα – όλα αυτά είναι τόσο βαρετά).

Κλείνοντας, οι «Χάρτινες πόλεις» είναι ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο-τόσο για τους εφήβους όσο και για τους ενήλικες που αγαπούν την εφηβική λογοτεχνία. Γιατί οι χάρτινοι άνθρωποι, τα χάρτινα παιδιά, η χάρτινη ζωή υπάρχει γύρω μας….

 (αναδημοσίευση από το Μαγικό Κόσμο του παιδικού βιβλίου)