Η πρώτη ημέρα του Μαΐου σηματοδοτεί τον ερχομό της άνοιξης και μαζί μ’ αυτόν, το τέλος του χειμώνα, τα πλούσια χρώματα στο φυσικό περιβάλλον, τις ηλιόλουστες καθημερινές που δεν έχεις την όρεξη για δουλειά και κάνεις «κοπάνα» για να πας βόλτα με φίλους και την ανεξήγητη αλλά συνεχή ευχάριστη διάθεση που επιμένει να σου κρατάει συντροφιά από την πρώτη καλημέρα ως την τελευταία καληνύχτα. Η πρωτομαγιά υπάρχει για να υπενθυμίζει την παρουσία της άνοιξης στην ατμόσφαιρα, να αναδίδει τα ποικίλα αρώματά της και μας παρασύρει στο «πανηγύρι» που ετοίμασε η φύση για μας.
Ωστόσο η Πρωτομαγιά εκτός από την ευχάριστη αλλαγή στον αέρα της καθημερινότητάς μας, υπογράφει τους μακροχρόνιους και απαιτητικούς αγώνες της εργατικής τάξης, που μετά τις εξεγέρσεις στο Σικάγο αρχές Μαΐου του 1886 και τις επιτυχίες των εργατών στον Καναδά το 1872, κατάφερε να εξασφαλίσει το δικαίωμα της μείωσης των εργάσιμων ωρών, αφού από τη Βιομηχανική Επανάσταση και έπειτα οι άνθρωποι δούλευαν ασταμάτητα προκειμένου να προσφέρουν στην παραγωγική διαδικασία όσο το δυνατόν περισσότερα, και εκείνη με τη σειρά της να εκμεταλλευτεί την ανάγκη των ανθρώπων για εργασία στο έπακρο.
Το Σικάγο, το μεγαλύτερο βιομηχανικό κέντρο των ΗΠΑ εκείνη την εποχή, φιλοξένησε πάνω από 80.000 διαδηλωτές, ανάμεσά τους γυναίκες και παιδιά, ενώ στις απεργιακές κινητοποιήσεις όλης της χώρας συμμετείχαν περίπου 400.000 άνθρωποι με το περίφημο σύνθημα «Οκτώ ώρες δουλειά, οκτώ ώρες ανάπαυση, οκτώ ώρες ύπνο». Οι εργάτες ξεκίνησαν μια ειρηνική διαδήλωση στην πλατεία του Haymarket, ενώ στη γύρω περιοχή 1350 άτομα είχαν παραταχθεί, οπλισμένα με οπλοπολυβόλα, έτοιμα να δράσουν ακούγοντας το κατάλληλο σύνθημα. Το πλήθος παρακολουθούσε τις ομιλίες, τη στιγμή που οι αρχές ζήτησαν να λάβει τέλος η συγκέντρωση. Οι οπλισμένοι άνδρες της αστυνομίας άρχισαν να χτυπούν και να σκοτώνουν τους διαδηλωτές χωρίς διακρίσεις. Ο αριθμός των θυμάτων μέχρι και σήμερα παραμένει άγνωστος. Επικεφαλείς εφημερίδων πλήρωσαν τις ιδέες τους για τα δικαιώματα των εργατών με τις ζωές τους, αφού δικάστηκαν με ψευδείς κατηγορίες σε μια δίκη παρωδία, και καταδικάστηκαν σε θάνατο.
Μετά από τα τελευταία γεγονότα, Ευρωπαίοι ηγέτες εργατικών και σοσιαλιστικών κινημάτων, σε ανάμνηση των αγώνων και των ανθρώπων που χάθηκαν στο Σικάγο, καθιέρωσαν ομόφωνα την Εργατική Πρωτομαγιά στη δεύτερη Διεθνή Συνέλευση το 1889 στο Παρίσι της Γαλλίας.
Οι αγώνες συνεχίστηκαν και σε χώρες όπως η Ελλάδα καταγράφονται αρκετές απώλειες αρκετά χρόνια μετά τα συμβάντα.Με εργατικό αίμα θα βαφτεί και η πρωτομαγιά του 1936 καθώς οι καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης, που από τον Φεβρουάριο είχαν καταλάβει το εργοστάσιο,
θα δεχτούν επίθεση από την αστυνομία και τον στρατό και απεργιακές τους κινητοποιήσεις θα πνιγούν στο αίμα, τουλάχιστον 12 νεκροί και περισσότεροι από 300 τραυματίες είναι ο απολογισμός.
Σε μία από αυτές τις κινητοποιήσεις χτυπιέται βάναυσα και πέφτει νεκρός ο αυτοκινητιστής Τάσος Τούσης. Η εικόνα της μάνας που σπαράζει πάνω από το άψυχο κορμί του εμπνέει στον ποιητή Γιάννη Ρίτσο να γράψει τον "Επιτάφιο".
Παρ’ όλα αυτά, οι εργάτες κατάφεραν να αποκτήσουν το δικαίωμα στην οκτάωρη εργασία, δικαίωμα που αγωνίστηκαν πολύ για να κατακτήσουν και να κληροδοτήσουν σε εμάς τους επόμενους, που όπως φαίνεται κάθε μέρα προθυμοποιούμαστε όλο και περισσότερο να ξαναχαρίσουμε και να καταδικάσουμε τα παιδιά μας να περάσουν από το ίδιο ακριβώς στάδιο για ξανακερδίσουν.
Εκτός από μια ημέρα ιστορικής σημασίας, η πρωτομαγιά είναι μέρα και ημερολογιακής σημασίας, αφού τοποθετείται μεταξύ της Εαρινής Ισημερίας και του Θερινού Ηλιοστασίου, δηλαδή στην αρχή της άνοιξης. Το επικρατέστερο έθιμο (στη χώρα μας τουλάχιστον) είναι το πρωτομαγιάτικο στεφάνι που φτιάχνουν οι άνθρωποι στα σπίτια και το κρεμάνε συνήθως στην είσοδο του σπιτιού όπου και παραμένει μέχρι το τέλος του μήνα.
Διαλέξτε λοιπόν λουλούδια με όμορφα χρώματα (και αρώματα!!) για το στεφάνι που θα κοσμήσει την είσοδο της οικίας σας και Καλή Άνοιξη σας εύχομαι.
Ανθούλα Γεωργιάδη
Ωστόσο η Πρωτομαγιά εκτός από την ευχάριστη αλλαγή στον αέρα της καθημερινότητάς μας, υπογράφει τους μακροχρόνιους και απαιτητικούς αγώνες της εργατικής τάξης, που μετά τις εξεγέρσεις στο Σικάγο αρχές Μαΐου του 1886 και τις επιτυχίες των εργατών στον Καναδά το 1872, κατάφερε να εξασφαλίσει το δικαίωμα της μείωσης των εργάσιμων ωρών, αφού από τη Βιομηχανική Επανάσταση και έπειτα οι άνθρωποι δούλευαν ασταμάτητα προκειμένου να προσφέρουν στην παραγωγική διαδικασία όσο το δυνατόν περισσότερα, και εκείνη με τη σειρά της να εκμεταλλευτεί την ανάγκη των ανθρώπων για εργασία στο έπακρο.
Το Σικάγο, το μεγαλύτερο βιομηχανικό κέντρο των ΗΠΑ εκείνη την εποχή, φιλοξένησε πάνω από 80.000 διαδηλωτές, ανάμεσά τους γυναίκες και παιδιά, ενώ στις απεργιακές κινητοποιήσεις όλης της χώρας συμμετείχαν περίπου 400.000 άνθρωποι με το περίφημο σύνθημα «Οκτώ ώρες δουλειά, οκτώ ώρες ανάπαυση, οκτώ ώρες ύπνο». Οι εργάτες ξεκίνησαν μια ειρηνική διαδήλωση στην πλατεία του Haymarket, ενώ στη γύρω περιοχή 1350 άτομα είχαν παραταχθεί, οπλισμένα με οπλοπολυβόλα, έτοιμα να δράσουν ακούγοντας το κατάλληλο σύνθημα. Το πλήθος παρακολουθούσε τις ομιλίες, τη στιγμή που οι αρχές ζήτησαν να λάβει τέλος η συγκέντρωση. Οι οπλισμένοι άνδρες της αστυνομίας άρχισαν να χτυπούν και να σκοτώνουν τους διαδηλωτές χωρίς διακρίσεις. Ο αριθμός των θυμάτων μέχρι και σήμερα παραμένει άγνωστος. Επικεφαλείς εφημερίδων πλήρωσαν τις ιδέες τους για τα δικαιώματα των εργατών με τις ζωές τους, αφού δικάστηκαν με ψευδείς κατηγορίες σε μια δίκη παρωδία, και καταδικάστηκαν σε θάνατο.
Μετά από τα τελευταία γεγονότα, Ευρωπαίοι ηγέτες εργατικών και σοσιαλιστικών κινημάτων, σε ανάμνηση των αγώνων και των ανθρώπων που χάθηκαν στο Σικάγο, καθιέρωσαν ομόφωνα την Εργατική Πρωτομαγιά στη δεύτερη Διεθνή Συνέλευση το 1889 στο Παρίσι της Γαλλίας.
Οι αγώνες συνεχίστηκαν και σε χώρες όπως η Ελλάδα καταγράφονται αρκετές απώλειες αρκετά χρόνια μετά τα συμβάντα.Με εργατικό αίμα θα βαφτεί και η πρωτομαγιά του 1936 καθώς οι καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης, που από τον Φεβρουάριο είχαν καταλάβει το εργοστάσιο,
θα δεχτούν επίθεση από την αστυνομία και τον στρατό και απεργιακές τους κινητοποιήσεις θα πνιγούν στο αίμα, τουλάχιστον 12 νεκροί και περισσότεροι από 300 τραυματίες είναι ο απολογισμός.
Σε μία από αυτές τις κινητοποιήσεις χτυπιέται βάναυσα και πέφτει νεκρός ο αυτοκινητιστής Τάσος Τούσης. Η εικόνα της μάνας που σπαράζει πάνω από το άψυχο κορμί του εμπνέει στον ποιητή Γιάννη Ρίτσο να γράψει τον "Επιτάφιο".
Παρ’ όλα αυτά, οι εργάτες κατάφεραν να αποκτήσουν το δικαίωμα στην οκτάωρη εργασία, δικαίωμα που αγωνίστηκαν πολύ για να κατακτήσουν και να κληροδοτήσουν σε εμάς τους επόμενους, που όπως φαίνεται κάθε μέρα προθυμοποιούμαστε όλο και περισσότερο να ξαναχαρίσουμε και να καταδικάσουμε τα παιδιά μας να περάσουν από το ίδιο ακριβώς στάδιο για ξανακερδίσουν.
Εκτός από μια ημέρα ιστορικής σημασίας, η πρωτομαγιά είναι μέρα και ημερολογιακής σημασίας, αφού τοποθετείται μεταξύ της Εαρινής Ισημερίας και του Θερινού Ηλιοστασίου, δηλαδή στην αρχή της άνοιξης. Το επικρατέστερο έθιμο (στη χώρα μας τουλάχιστον) είναι το πρωτομαγιάτικο στεφάνι που φτιάχνουν οι άνθρωποι στα σπίτια και το κρεμάνε συνήθως στην είσοδο του σπιτιού όπου και παραμένει μέχρι το τέλος του μήνα.
Διαλέξτε λοιπόν λουλούδια με όμορφα χρώματα (και αρώματα!!) για το στεφάνι που θα κοσμήσει την είσοδο της οικίας σας και Καλή Άνοιξη σας εύχομαι.
Ανθούλα Γεωργιάδη