Κυριακή 27 Νοεμβρίου 2011

Με αφορμή τον Ερωτόκριτο και την Αρετούσα ..(2)

Την εποχή του ΄60-70 οι γάμοι γίνονταν από προξενιό. Το προξενιό ξεκινούσε πάντα από την οικογένεια της νύφης, γιατί ήταν υποτιμητικό ο νέος να ζητήσει σε γάμο το κορίτσι.


Αν κάποιος είχε ένα κορίτσι έστελνε την προξενήτρα στην οικογένεια του αγοριού και εκείνη έβαζε το «αλάτι και το πιπέρι». Τι εννοούμε με αυτό; Αν η κοπελίτσα δεν ήταν τόσο όμορφη ή είχε κάποιο κουσούρι, η προξενήτρα την έκανε κούκλα… Αυτό βέβαια γινόταν και από την άλλη πλευρά. Μάλιστα για να κάνουν το προξενιό πάντα διάλεγαν την πιο καλή προξενήτρα, που ήταν η πιο καπάτσα

Οι οικογένειες κάνανε τραπέζι ή πήγαινε ο γαμπρός και η νύφη για να γνωριστούνε μεταξύ τους τα πεθερικά. Εκεί γίνονταν και το προικοσύμφωνο ή από τη μεριά του γαμπρού ή από τη μεριά της νύφης. Τότε όμως η νύφη έπρεπε να είχε την προίκα ό γαμπρός θα έπαιρνε σπίτι, υφαντά, τραπεζομάντηλα, χρήματα και ζώα.. Το νυφοστόλι κρατούσε 3 μέρες εκεί έκαναν στολισμό σπιτιού και τα προικιά του γαμπρού.

Έπειτα κάνανε τις τοπικές παραδόσεις πήγαιναν με γλυκά και καλούσαν τον κόσμο(δεν υπήρχαν έτοιμα γλυκά τότε).Στην συνέχεια μοίραζαν κουραμπιέδες σε όλους τους γνωστούς και ήταν και το κάλεσμα για το γάμο. Ο γαμπρός τον «χαλούσε», τον έκοβε και μοίραζε στον κόσμο που βρισκόταν σπίτι του. Και η νύφη και ο γαμπρός πήγαιναν με μουσικά όργανα ανάλογα με την οικονομική τους άνεση. Ο αντίγαμος : την άλλη μέρα πήγαιναν οι γονείς της νύφης και του γαμπρού και έτρωγαν σούπα.

Το πιο σημαντικό ήταν ότι η νύφη δεν έπρεπε να βγει από το σπίτι για 3 μέρες. Έπειτα πήγαιναν στην εκκλησία. Ο παπάς γνώριζε ότι υπάρχει ένα νιόπαντρο ζευγάρι και τους έδινε το πρώτο αντίδωρο. Αυτό είναι το λεγόμενο «κώτικο προξενιό»!

Νομική Καρπάθιου, Γ2





Το προξενιό δεν ήταν άλλο παρά οι μεθοδευμένες ενέργειες από την πλευρά των οικείων της νύφης για να ζητήσουν τον γαμπρό. Την πρωτοβουλία έπαιρναν οι εξ επαγγέλματος «προξενήτρες» συνήθως γυναίκες με χαρισματικές ικανότητες ή και κάποιος συγγενής, ύστερα από εντολή του πατέρα της κόρης, που είχε και το γενικό πρόσταγμα για την επιλογή του συντρόφου της θυγατέρας του.


Όλες οι κινήσεις μέχρι να τα «ξεσπάσουν» ήταν προσεκτικές τόσο από πλευράς προξενητάδων όσο και από τους οικείους. Ονόματα κτυπητά σε κάθε χωριό που έπαιζαν αυτό το ρόλο με ειδικά προσόντα, άφησαν εποχή. Αν όλα πήγαιναν καλά, η προξενήτρα αμοιβόταν πλουσιοπάροχα χρηματικά και με «μποξαλίκια» από τη νύφη. Δεν ήταν σπάνια τα περιστατικά που προσπαθώντας για τους άλλους φρόντιζε καμμιά φορά και για τον εαυτό της, αν ο υποψήφιος ενέπιπτε στα ενδιαφέροντά της. Γι αυτό και έλεγαν «Λεύτερος προξενητής για ελόγου του γυρέβγει».

Οι μαγικές και δεισιδαίμονες πράξεις για να «πιάσει» το προξενιό άνηκαν στην αποκλειστικότητα της προξενήτρας. Με απόλυτη μυστικότητα μετά από τις απαραίτητες βολιδοσκοπήσεις, έφτανε στο σπίτι του υποψήφιου γαμπρού συνήθως νύχτα με το φαναράκι, μπαίνοντας πάντα με το δεξί πόδι και προσέχοντας να μη σβήσει το φαναράκι στη διαδρομή ή να μη σκοντάψει πουθενά και πάει πίσω η δουλειά.

Όλα αυτά είχαν και την εύθυμη πλευρά τους στις μικρές κοινωνίες των χωριών μας που σε περίπτωση αποτυχίας «ποστρεφάρι», το θέμα, το θέμα διέρρεε και έβγαινε «έκτακτο δελτίο» στους καφενέδες.. Όσο για το διασκεδαστικό μέρος μετά το «ξέσπασμα» και την παράδοση του πιττακίου - προσυμφώνου του προικοσυμφώνου - στην οικογένεια του γαμπρού περιοριζόταν μόνο μεταξύ των οικείων που απολάμβαναν μαζί με τη μεγάλη χαρά και τα ορεκτικά καρυκεύματα από τις σπιτίσιες οικονομίες της «συμπεθέρας». Μετά την επιστροφή των εκπροσώπων της νύφης πατέρα, αδελφού ή θείου με τη συναίνεση και του γαμπρού οριζόταν η ημερομηνία για την τέλεση του αρραβώνα και την επισημοποίηση του γεγονότος.
Σέβη Παρβέρη, Γ4

(πληροφορίες και από το βιβλίο «Κωακές καταγραφές από το χθές» του Θανάση Η. Γιωργαλλή)

Πέμπτη 17 Νοεμβρίου 2011

Με αφορμή τον Ερωτόκριτο και την Αρετούσα...


Ολοκληρώνοντας το απόσπασμα από τον Ερωτόκριτο, που υπάρχει στο σχολικό βιβλίο, τα παιδιά του Γ1 έφεραν πληροφορίες για το προξενιό και αληθινές ιστορίες προξενιού και αρραβώνων από συγγενικά πρόσωπα. Αξίζει τον κόπο να τις διαβάσετε! Ευχαριστούμε την κ.Κρικέλη για την αποστολή του υλικού! 




   Ένας ξάδερφος του παππού μου μίλησε με τα καλύτερα λόγια στον παππού μου για τη γιαγιά μου λέγοντας του ότι είναι καλή κόρη και προέρχεται από καλή οικογένεια. Συναντήθηκαν, έγινε το «κακό» και βγήκε η μαμά μου και μετά ο θείος  μου.
                                                                                                          Σταμάτης Γερούκαλης  Γ1

Παλιά  οι κοπέλες δεν κυκλοφορούσαν ελεύθερα ούτε μπορούσαν να έχουν σχέσεις. Μαζεύονταν μόνο σε γάμους  ή διάφορες  κοινωνικές συνεστιάσεις και εκεί μπορούσε ο νέος  να δει τη νέα που του αρέσει .Η μητέρα του νεαρού-εάν ενέκρινε τη νύφη-έστελνε στην μητέρα της κοπέλας ή σε κάποιον άλλο στενό συγγενή μια προξενήτρα η οποία παίνευε τις αρετές του γαμπρού. Σε περίπτωση που το προξενιό αυτό άρεσε στην οικογένεια της κοπέλας τότε-μετά από κάποιες μέρες- έδινε  τη θετική απάντηση στην προξενήτρα και αυτή με τη σειρά της το μεταβίβαζε στην οικογένεια του υποψήφιου γαμπρού. Όριζαν οι οικογένειες μεταξύ τους μια ημερομηνία στην οποία η μητέρα του γαμπρού θα ζητήσει το χέρι της νύφης από τον πατέρα της.
                                                                                   Βολακά Νουρντάν Γ1


Παλιότερα πάρα πολλοί παντρεύονταν με προξενιό εκτός αν κλέβονταν. Το γάμο δεν τον αποφάσιζε  το ίδιο το ζευγάρι αλλά  οι οικογένειες τους και ο προξενητής. Κάθε οικογένεια το συζητούσε μεταξύ της  και αν ήταν σύμφωνοι κανόνιζαν να κουβεντιάσουν για την προίκα. Και όταν λέμε προίκα εννοούμε χωράφια, ελιές, γιδοπρόβατα κλπ. Αφού κανόνιζαν και την προίκα και ήταν σύμφωνοι θα γινόταν αρραβώνας και μετά από 2-3 μήνες ακολουθούσε ο γάμος.
                                                                          Μαρία Αναστασιάδου  Γ1





Σερφάροντας  επίσης  ο Σταμάτης βρήκε ταινίες με ανάλογο θέμα:
·         Το προξενιό της Άννας (σκηνοθεσία του Παντελή Βούλγαρη)
·         Οι  νύφες        ( σκηνοθεσία    του  Παντελή Βούλγαρη)
·         Η νεράιδα και το παληκάρι   (Φουρτουνάκηδες και Βροντάκηδες ,σκηνοθεσία του Ντίνου Δημόπουλου)


 Και ο Αλέξανδρος  βρήκε  ένα σχετικό τραγούδι…. τα σχόλια δικά σας

Προξενιά στο Γιώργο  (Γρηγόρης  Ασίκης)
Σου βγήκε μια προξενιά
Γιώργο μου στη γειτονιά
θέλεις για να παντρευτείς
και να νοικοκυρευτείς

Σαν την δεις παιδάκι μου
που ΄ναι όμορφη γλυκιά
είναι λίγο και φτωχιά
έχει μερικά προικιά

Έχει έξι κομπινεζόν
κι άλλες τόσες νυχτικιές
όχι και πολύ βαριές
λίγο οικονομικές

Έχει έξι μαξιλάρια
και σουτιέν από φουλάρια
κι άλλα δύο στρώματα
με καλά παπλώματα

Δυο κουβέρτες κεντητές
είναι και μεταξωτές
έξι σεντονάκια
κάλτσες μαντηλάκια

Να δεις Γιώργο την κουζίνα
που τα έχει όλα φίνα
η φουφού και το καζάνι
δίπλα το τηγάνι

-ʼΆντε Γιώργο μπαλώθηκες. Κέρνα μας λοιπόν !

Που 'ναι η σκάφη κι ο κουβάς
πλάι του και ο μαστραπάς
είναι και νοικοκυρά
Γιώργο θα την αγαπάς

Σκάρα σκούπα και φαράσι
προξενιά να μην χαλάσει
μήπως άλλη σε γελάσει
Γιώργο μου να σκάσει

Θα 'ρθεις πες Γιωργάκη
στ' όμορφο Ελενάκι
γιόκα μου κι όταν την δεις
ξεύρετο θα τρελαθείς

θα 'χεις και μια πεθερά
όμορφη καλή χρυσή
θα σου κάνει και τα γούστα
κι ότι της ζητάς εσύ.

                                                         Αλέξανδρος Αντωνάκης Γ1





Ακολουθεί η αληθινή ιστορία γνωριμίας και γάμου των παππούδων του Γιάννη του Διακονικολή και της Μαρίας της Δρεμπέλα! Ο παππούς αφηγήθηκε στα εγγονια το συνοικέσιο με τη γιαγιά και τα παιδιά κατέγραψαν την ιστορία του.

 
ΤΟ ΣΥΝΟΙΚΕΣΙΟ ΤΟΥ ΠΑΠΠΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΓΙΑΓΙΑΣ ΜΑΣ

   Το 1959, αφού οι προσπάθειες μου να βρω δουλειά στην Ελλάδα απέτυχαν, έφυγα για τη Βραζιλία. Εκεί άνοιξα ένα χαρτοπωλείο. Τότε με συνάντησε ένας πατριώτης , ο Παύλος, και μου ζήτησε να συνεργαστούμε. Εγώ, για να δουλέψω μαζί του ζήτησα να φέρει χρήματα και ήθελα να συνεργαστώ με κάποιον που θα μπορούσα να συγγενεύσω με κάποια από την οικογένεια του , γιατί προτιμούσα να με κλέψει κάποιος συγγενής παρά άγνωστος . Η απάντηση ήταν θετική .
  Παρά τη διάφορα ηλικίας συμφωνήσαμε στο προξενιό  και στείλαμε φωτογραφίες ο ένας στον άλλον. Επίσης , έστειλα ένα γράμμα στον αδελφό μου για να δει αν η κοπέλα ήταν καλή για μένα . Εκείνος μου απάντησε ότι αν ήθελε η κοπέλα , είναι κατάλληλη για μένα . Αφού η κοπέλα άργησε να απαντήσει στο γράμμα μου και  αφού δεν είχαν έρθει τα χρήματα και ο Παύλος έβλεπε ότι η κατάσταση με την κοπέλα δεν προχωρούσε , πηρέ το μερίδιο του και έφυγε .
   Στο νησί , γινόταν ο γάμος του αδελφού μου και ήταν καλεσμένο όλο το σόι της κοπέλας .Εκεί ο αδελφός μου έβγαλε μια φωτογραφία με την κοπέλα και μου την έστειλε λέγοντας μου ότι αυτή είναι η μελλοντική μου γυναίκα.
  Αφού η κοπέλα αποφάσισε να έρθει μαζί μου στη Βραζιλία έγινε στο Καταχαρώ ο αρραβώνας και ο γάμος μου με όλο το σόι μου και το σοι της κοπέλας χωρίς όμως να είμαι εγώ εκεί, διότι δούλευα στο χαρτοπωλείο.
Μετά τον αρραβώνα, επειδή η κοπέλα φοβόταν γιατί δεν ήξερε τι άνθρωπο θα βρει στην Βραζιλία έκανε τάμα στην Ευαγγελίστρια ότι αν το προξενιό ήταν καλό θα δώσει στο πρώτο της παιδί το όνομα της, και εγώ όμως φοβόμουν τι άνθρωπο θα συναντήσω
   Όταν έφτασε η κοπέλα στην Βραζιλία , την πήρα και πήγαμε στο σταθμό και, όταν την είδα και συζητήσαμε κατάλαβα πόσο αγνή και ώριμη ήταν. Συμφωνήσαμε στο γάμο και κάναμε στην αρχή τον πολιτικό και μετά τον θρησκευτικό γάμο. Παρόλο που ήταν προξενιό περάσαμε 48 χρόνια χωρίς να συμβεί το παραμικρό .


ΜΑΡΙΑ ΔΡΕΜΠΕΛΑ & ΓΙΑΝΝΗΣ ΔΙΑΚΟΝΙΚΟΛΗΣ από το Γ1

ΠΑΠΠΟΥΣ/ΓΙΑΓΙΑ : ΜΙΧΑΛΗΣ ΔΙΑΚΟΝΙΚΟΛΗΣ  και ΜΑΡΙΑ ΔΙΑΚΟΝΙΚΟΛΗ

Τετάρτη 16 Νοεμβρίου 2011

"Ο νέος γίνεται ωραιότερος όταν επαναστατεί "



".............Δεν θέλω και δεν μπορώ να απαλλαγώ. Με έχει καθορίσει και αισθάνομαι το χρέος και την ανάγκη μοιράζομαι αυτά που έζησα. Είμαι θυμωμένος με την τροπή που πήραν τα πράγματα από τότε και δεν μπορώ να ξεθυμώσω. Τα παιδιά που συνεχίζουν να εξεγείρονται εναντίον κάθε αδικίας με βοηθάνε να θυμάμαι...."





Τα παραπάνω λόγια ανήκουν στον Δημήτρη Παπαχρήστο, ένα από τα παιδιά του Πολυτεχνείου και εκφωνητή του ραδιοσταθμού των φοιτητών. Ακολουθεί η συνέντευξη που έδωσε στο ιστολόγιο του έφηβου( http://efhbos.wordpress.com/2008/11/13/efhbos_mhtsos_papaxrhstos/)
.................................................................................................................................
Έλεγε εκείνη την νύκτα «Είμαστε άοπλοι, είμαστε  άοπλοι» και με την μέχρι τώρα ζωή του το εξηγεί και λέει «Δεν έχουμε για όπλα τουφέκια και πιστόλια. Έχουμε τις ιδέες μας και την στάση ζωής μας. Ο αγώνας συνεχίζεται με τα όπλα που διαθέτει ο καθένας μας.»
  Αυτές τις ιδέες παράλληλα με αυτή την στάση ζωής έχει διαφυλάξει σαν πολύτιμο αγαθό ο Μήτσος Παπαχρήστος. Για να μπαίνουν οι ιδέες αυτές και η στάση ζωής του κάτω από την μύτη όλων αυτών που την έκαναν με ελαφρά ή ακόμη και με βαριά πηδηματάκια για οφίτσια, θέσεις, δόξα και χρήμα.










Κλείνοντας, ένα τραγούδι αφιερωμένο στους νεκρούς του Πολυτεχνείου.