Ο Καβάφης μέσα από τα μάτια των μαθητών του Γ6- Επιλογές ποιημάτων και ερμηνεία

Πιόνι

Πολλάκις, βλέποντας να παίζουν σκάκι,
ακολουθεί το μάτι μου ένα Πιόνι
οπού σιγά-σιγά τον δρόμο βρίσκει
και στην υστερινή γραμμή προφθαίνει.
Με τέτοια προθυμία πάει στην άκρη
οπού θαρρείς πως βέβαια εδώ θ’ αρχίσουν
οι απολαύσεις του κ’ οι αμοιβές του.
Πολλές στον δρόμο κακουχίες βρίσκει.
Λόγχες λοξά το ρίχνουν πεζοδρόμοι·
τα κάστρα το χτυπούν με τες πλατειές των
γραμμές· μέσα στα δυο τετράγωνά των
γρήγοροι καβαλλάρηδες γυρεύουν
με δόλο να το κάμουν να σκαλώσει·
κ’ εδώ κ’ εκεί με γωνιακή φοβέρα
μπαίνει στον δρόμο του κανένα πιόνι
απ’ το στρατόπεδο του εχθρού σταλμένο.Aλλά γλιτώνει απ’ τους κινδύνους όλους
και στην υστερινή γραμμή προφθαίνει.

Τι θριαμβευτικά που εδώ προφθαίνει,
στην φοβερή γραμμή την τελευταία·
τι πρόθυμα στον θάνατό του αγγίζει!

Γιατί εδώ το Πιόνι θα πεθάνει
κ’ ήσαν οι κόποι του προς τούτο μόνο.
Για την βασίλισσα, που θα μας σώσει,
για να την αναστήσει από τον τάφο
ήλθε να πέσει στου σκακιού τον άδη. 

Το συγκεκριμένο ποίημα του Καβάφη μιλάει για το ταξίδι ενός πιονιού από την μια μεριά της σκακιέρας στην άλλη και τις κακουχίες που περνάει μέχρι να φτάσει στον προορισμό του.Κατά την άποψη μου, με αυτό το ποίημα ο Καβάφης θέλει να μας δείξει πως υπάρχουν άνθρωποι οι οποίοι εκμεταλλεύονται άλλους ανθρώπους και τους έχουν ως υποχείριά τους καθώς είναι πεπεισμένοι πως οι ίδιοι αξίζουν περισσότερο από αυτούς, παρομοιάζοντας το πιόνι με έναν απλό άνθρωπο και τη σκακιέρα ως τη ζωή του.Έτσι,οδηγούν αυτούς τους ανθρώπους στην αυτοκαταστροφή, μόνο και μόνο για να διευκολύνουν(καλυτερεύσουν) την δικιά τους ζωή.

Αυτό που μου άρεσε ιδιαίτερα στο κείμενο, είναι ο διαχρονικός του χαρακτήρας, καθώς το φαινόμενο αυτό συνέβαινε στο παρελθόν, συμβαίνει στο παρόν και θα συμβαίνει και στο μέλλον. Επίσης, αξιοσημείωτη είναι η ιεραρχία μεταξύ των πιονιών που υπάρχει στο κείμενο( βασίλισσα-ανώτερη από στρατιώτη), η οποία συναντάται και στην πραγματική ζωή μας καθημερινά. Τέλος, μου άρεσε και με προβλημάτισε το γεγονός ότι ,ενώ το πιόνι ήξερε ότι θα πεθάνει στο τέλος, συνέχισε με ζήλο την αποστολή του μέχρις ότου την έφερε σε πέρας, αφού πίστευε και το ίδιο στα ίδια ιδεώδη κοινωνικής διαστρωμάτωσης με τους ανώτερούς του. Το γεγονός αυτό (που συναντάται και στην δικιά μας κοινωνία) ενισχύεται όσον αφορά την κοινωνία μας από την αμάθεια και τον αναλφαβητισμό του απλού κόσμου, όπως επίσης και από τις τοπικές προκαταλήψεις και δεισιδαιμονίες.

Σταμάτης Χατζηπέτρος, Γ6

Πριν τους αλλάξει ο Xρόνος

Λυπήθηκαν μεγάλως   στον αποχωρισμό των.
Δεν τόθελαν αυτοί·   ήταν η περιστάσεις.
Βιοτικές ανάγκες   εκάμνανε τον ένα
να φύγει μακρυά —   Νέα Υόρκη ή Καναδά.
Η αγάπη των βεβαίως   δεν ήταν ίδια ως πριν·
είχεν ελαττωθεί   η έλξις βαθμηδόν,
είχεν ελαττωθεί   η έλξις της πολύ.
Όμως να χωρισθούν,   δεν τόθελαν αυτοί.
Ήταν η περιστάσεις.—    Ή μήπως καλλιτέχνις
εφάνηκεν η Τύχη   χωρίζοντάς τους τώρα
πριν σβύσει το αίσθημά των,  πριν τους αλλάξει ο Χρόνος·
ο ένας για τον άλλον   θα είναι ως να μένει πάντα
των είκοσι τεσσάρων   ετών τ’ ωραίο παιδί. 

Διάλεξα το συγκεκριμένο ποίημα του Κ.Π.Καβάφη γιατί με άγγιξαν οι στίχοι «πριν σβύσει το αίσθημα των, πριν τους αλλάξει ο χρόνος». Αρχικά όμως ήθελα να ασχοληθώ με ένα ερωτικό και αισθηματικό ποίημα .Γιατί διάλεξα αυτό; Το παραπάνω ποίημα αναφέρεται σε δυο νέους που αναγκάζονται να χωριστούν χωρίς τη θέληση τους και χωρίς να σβήσει το αίσθημα τους. Ο λόγος που χωρίζουν δεν είναι τα γηρατειά , ούτε η έλλειψη συναισθημάτων αλλά η τύχη και έπειτα ο χρόνος. Πιο συγκεκριμένα, λόγω των αναγκών του ο ένας αναγκάζεται να πάει στην ξενιτιά και αργότερα η αγάπη τους λόγω της απόστασης μειώνεται. Τέλος, αυτό που με συγκίνησε περισσότερο ήταν ότι η αγάπη των νέων χαράχτηκε βαθιά στις καρδιές τους , θα θυμούνται και θα νοσταλγούν ο ένας τον άλλον σε οποιαδήποτε ηλικία κι αν βρίσκονται.

Κατερίνα Λαμπροπούλου, Γ6

Ένας γέρος

Στου καφενείου του βοερού το μέσα μέρος
σκυμένος στο τραπέζι κάθετ’ ένας γέρος·
με μιαν εφημερίδα εμπρός του, χωρίς συντροφιά.

Και μες των άθλιων γηρατειών την καταφρόνια
σκέπτεται πόσο λίγο χάρηκε τα χρόνια
που είχε και δύναμι, και λόγο, κ’ εμορφιά.

Ξέρει που γέρασε πολύ· το νοιώθει, το κυττάζει.
Κ’ εν τούτοις ο καιρός που ήταν νέος μοιάζει
σαν χθες. Τι διάστημα μικρό, τι διάστημα μικρό.

Και συλλογιέται η Φρόνησις πως τον εγέλα·
και πως την εμπιστεύονταν πάντα — τι τρέλλα! —
την ψεύτρα που έλεγε· «Aύριο. Έχεις πολύν καιρό.»

Θυμάται ορμές που βάσταγε· και πόση
χαρά θυσίαζε. Την άμυαλή του γνώσι
κάθ’ ευκαιρία χαμένη τώρα την εμπαίζει.

.... Μα απ’ το πολύ να σκέπτεται και να θυμάται
ο γέρος εζαλίσθηκε. Κι αποκοιμάται
στου καφενείου ακουμπισμένος το τραπέζι. 

Το ποίημα του Καβάφη «Ένας γέρος» είναι ιδιαίτερα συγκινητικό. Ο ποιητής με τη βοήθεια της φαντασίας του επιστρέφει στο παρελθόν, στα νιάτα του, καθώς φαίνεται από το ποίημα ότι μεγάλως. Ο Καβάφης σκέφτεται πόσο γρήγορα πέρασε ο χρόνος μέσα από τα χέρια του. Πιστεύει ότι κανένας δεν τον υπολογίζει και ότι είναι μόνος του. Συγκεκριμένα ο Καβάφης παρουσιάζει έναν γέροντα να κάθεται σε ένα καφενείο μόνος του και, αντί για σεβασμό, συναντάει περιφρόνηση και μοναξιά. Όπως ο Καβάφης , μετανιώνει για τα πράγματα που δεν έκανε , στηριζόταν στη λογική και δεν στηριζόταν στα συναισθήματα του.

Μηνοδώρα Χατζημιχαήλ, Γ6

Γκρίζα

Κυττάζοντας ένα οπάλλιο μισό γκρίζο
θυμήθηκα δυο ωραία γκρίζα μάτια
που είδα· θάναι είκοσι χρόνια πρίν ....

......................................................................

Για έναν μήνα αγαπηθήκαμε.
Έπειτα έφυγε, θαρρώ στην Σμύρνη,
για να εργασθεί εκεί, και πια δεν ιδωθήκαμε.

Θ’ ασχήμισαν — αν ζει — τα γκρίζα μάτια·
θα χάλασε τ’ ωραίο πρόσωπο.

Μνήμη μου, φύλαξέ τα συ ως ήσαν.
Και, μνήμη, ό,τι μπορείς από τον έρωτά μου αυτόν,
ό,τι μπορείς φέρε με πίσω απόψι. 

Διάλεξα αυτό το ποίημα γιατί δε μιλαέι για πράγματ όπως ο πόλεμος αλλά για την αγάπη. Η αγάπη είναι ένα όμορφο συναίσθημα που μπορεί αν προκαλέσει και δυστυχία , όταν ο/η αγαπημένος/η σου φύγει μακριά ή σε χωρίσει για κάποιον/α άλλον/η. Αυτό γίνεται στη συγκεκριμένη περίπτωση και με συγκινεί πολύ.

Γιάννα Ψώμαλη, Γ6

Μονοτονία

Την μια μονότονην ημέραν άλλη
μονότονη, απαράλλακτη ακολουθεί. Θα γίνουν
τα ίδια πράγματα, θα ξαναγίνουν πάλι —
η όμοιες στιγμές μας βρίσκουνε και μας αφίνουν.

Μήνας περνά και φέρνει άλλον μήνα.
Aυτά που έρχονται κανείς εύκολα τα εικάζει·
είναι τα χθεσινά τα βαρετά εκείνα.
Και καταντά το αύριο πια σαν αύριο να μη μοιάζει. 

Ο λόγος που μου αρέσει αυτό το ποίημα είναι επειδή θέλει να δείξει στους περισσότερους από μας πως έχει καταντήσει η ζωή μας. Θέλει να μάς δείξει τη μονοτονία της ζωής μας, το πώς συνηθίζουμε να ζούμε χωρίς να καταλαβαίνουμε το γιατί. Η κάθε μέρα είναι πιο μονότονη απ την άλλη, κάθε μέρα επαναλαμβάνουμε τα ίδια και τα ίδια. Συνηθίσαμε η ζωή να φεύγει μέσα από τα χέρια μας. Οι ημέρες περνούν και τίποτε δεν αλλάζει εκτός από την ηλικία μας και το περιβάλλον. Το χτες είναι σαν το σήμερα και το αύριο σαν το χτες. 

Γκιουλάι Χατζημουεζίν, Γ6

Όσο μπορείς

Κι αν δεν μπορείς να κάμεις την ζωή σου όπως την θέλεις,
τούτο προσπάθησε τουλάχιστον
όσο μπορείς: μην την εξευτελίζεις
μες στην πολλή συνάφεια του κόσμου,
μες στες πολλές κινήσεις κι ομιλίες.Μην την εξευτελίζεις πηαίνοντάς την,
γυρίζοντας συχνά κ’ εκθέτοντάς την
στων σχέσεων και των συναναστροφών
την καθημερινήν ανοησία,
ώς που να γίνει σα μια ξένη φορτική. 

Το συγκεκριμένο ποίημα μου αρέσει πολύ γιατί είναι ένας βασικός κανόνας στη ζωή μου. Πάντα προσπαθώ για το καλύτερο όσο μπορώ. Προσπαθώ να είμαι αυτή που είμαι και παράλληλα αυτό που είμαι να αρέσει και σε μένα και στην κοινωνία.

Μαρία Χόνδρου, Γ6