Ποια εικόνα έχουν τα σημερινά παιδιά για την άνοδο του ναζισμού στη Γερμανία, την κατάληψη της εξουσίας από τον Χίτλερ και το Κόμμα του καθώς και το Ολοκαύτωμα; Μάλλον αγνοούν το τι είχε συμβεί και οι πενιχρές γνώσεις τους για το θέμα είναι ολοφάνερες. Αυτή την άγνοια ερχόμαστε να την αντιμετωπίσουμε πολλές φορές στο σχολείο και πασχίζουμε να την ξεπεράσουμε ποικιλοτρόπως: με ταινίες και βιβλία – ή έστω αποσπάσματα αυτών.
Το Ημερολόγιο της Άννας Φρανκ είναι από τα πιο πολυδιαβασμένα βιβλία και έχει κυκλοφορήσει σε πολλές εκδοχές και μεταφράσεις. Τι θα ερχόταν λοιπόν να προσθέσει η εκδοχή του κόμικ; Σίγουρα πολλοί θα αμφισβητήσουν ότι μια τέτοια ιστορία αποδίδεται το ίδιο δυνατά μέσα από το πενάκι των εικονογράφων και θα αναρωτηθούν αν μπορεί να μάθει κανείς την ιστορία του Ολοκαυτώματος μέσα από πολύχρωμες σελίδες κι αν γίνεται ένας συγγραφέας και ένας εικονογράφος να αποδώσουν καρέ καρέ ένα βιβλίο, όπως το Ημερολόγιο της Άννας Φρανκ , χωρίς να νοθεύσουν το νόημα του. Κι όμως είναι εφικτό, όταν οι κομίστες είναι εμπνευσμένοι και στέκονται με σεβασμό και υπευθυνότητα απέναντι στο λογοτεχνικό κείμενο.
Το κόμικ χωρίζεται σε δέκα κεφάλαια και περιγράφει όλη τη ζωή της Άννας – από την αναφορά της στο οικογενειακό της δέντρο μέχρι και το θλιβερό τέλος. Το ενδιαφέρον στην καταγραφή της ιστορίας είναι ότι εντάσσονται πολλά ιστορικά στοιχεία ως ένθετες αναφορές στη ροή της αφήγησης. Τα δυο πρώτα κεφάλαια αναφέρονται στον Όττο , τον πατέρα της Άννας, ο οποίος , όπως και πολλοί άλλοι Γερμανοεβραίοι, πολέμησε στον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και τιμήθηκε με το Σιδηρούν Σταυρό για τις υπηρεσίες του, γλιτώνοντας το θάνατο. Η Γερμανία βγαίνει βαριά ηττημένη από τον πόλεμο αυτό αλλά, καθώς η ζωή συνεχίζεται, ο Όττο γνωρίζεται με την Έντιτ , τη μητέρα της Άννας, παντρεύονται και ξεκινούν την κοινή τους ζωή το 1926. Παράλληλα, αρχίζει η ανοδική πορεία του Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος με ηγέτη τον Αδόλφο Χίτλερ που εκμεταλλεύεται τις δυσμενείς οικονομικές συνθήκες (κραχ του 1929 και οικονομική κρίση) και αυξάνει συνεχώς την επιρροή του στο γερμανικό λαό.
Το τρίτο κεφάλαιο είναι αφιερωμένο στην άνοδο του Ναζισμού στη Γερμανία και οι δυο συγγραφείς καταφέρνουν να αποδώσουν με συντομία, αλλά απόλυτη ακρίβεια, τη δράση του Ναζιστικού Κόμματος και τα μέτρα που πήρε μόλις κέρδισε την εξουσία (Νόμοι της Νυρεμβέργης, Νύχτα των Κρυστάλλων). Στο τέταρτο και πέμπτο κεφάλαιο οι Φρανκ μετακομίζουν στην Ολλανδία, προκειμένου να γλιτώσουν από τα αντισημιτικά μέτρα του Χίτλερ. Όμως σύντομα και με το ξέσπασμα του Β’ Παγκόσμιου πολέμου η Ολλανδία θα συνθηκολογήσει και οι Γερμανοί θα επιβάλλουν τους αντισημιτικούς νόμους τους και εκεί.
Τα δύο επόμενα κεφάλαια παρουσιάζουν τη ζωή της οικογένειας Φρανκ στο καταφύγιο τους μέχρι και την προδοσία τους και την κατάδοση τους στους Γερμανούς.
Το ένατο κεφάλαιο απεικονίζει με σκληρές εικόνες τη μεταφορά της οικογένειας Φράνκ στο στρατόπεδο Άουσβιτς Μπιρκενάου , τις συνθήκες διαβίωσης και το τέλος της Άννας, η οποία πέθανε από τύφο ένα μόλις μήνα πριν την απελευθέρωση του στρατοπέδου από τους Βρετανούς.
Στο τελευταίο κεφάλαιο ο Όττο Φρανκ, γηρασμένος πρόωρα και έχοντας χάσει την οικογένεια του, παλεύει να κρατήσει ζωντανή την ιστορία της κόρης του κάνοντας μουσείο το σπίτι εγκλεισμού της οικογένειας και τυπώνοντας το ημερολόγιο της Άννας. Έτσι η μεγάλη της επιθυμία να γίνει συγγραφέας υλοποιήθηκε –έστω κι αν αυτό συνέβη μετά το θάνατο της.
Ο συγγραφέας και ο εικονογράφος καταφέρνουν με το βιβλίο αυτό να δώσουν μια άλλη πνοή στο έργο της Άννας Φράνκ. Η εύγλωττη εικονογράφηση, η παρεμβολή των ιστορικών πληροφοριών, που δεν βαραίνουν, αλλά ενισχύουν την υπόθεση ενημερώνοντας τον αναγνώστη για το ιστορικό πλαίσιο, καθώς και η υποδειγματική μετάφραση της Μαρίζας Ντεκάστρο συντελούν στην αρτιότητα του κόμικ. Η διαφοροποίηση στην εικονογράφηση, κάθε φορά που οι συγγραφείς παρεκβαίνουν από την υπόθεση και αναφέρονται στα ιστορικά στοιχεία, λειτουργεί βοηθητικά για τον αδαή αναγνώστη , ο οποίος συμπάσχει με τη μοίρα της οικογένειας. Εξάλλου στόχος του βιβλίου είναι η εξιστόρηση των συγκλονιστικών γεγονότων μέσα από την οπτική των πρωταγωνιστών , και όχι η ακριβής μεταφορά του ημερολογίου της Άννας. Η επιβολή απάνθρωπων νόμων, η στέρηση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας ,ο παραλογισμός του πολέμου και ενός ολόκληρου πολιτικού συστήματος δίνονται με σκληρές εικόνες(το κεφάλαιο που αναφέρεται στον εγκλεισμό της οικογένειας στο στρατόπεδο συγκέντρωσης καταφέρνει να απεικονίσει με ρεαλισμό και σκληρότητα τη μοίρα αυτών των ανθρώπων: την πείνα, τη σταδιακή αποστέωση, την αρρώστια, τη δυστυχία, τον πόνο, το θάνατο).
Το κόμικ αυτό πετυχαίνει να κινητοποιήσει τον αναγνώστη να μάθει την αληθινή ιστορία της Άννας αναζητώντας το αυθεντικό βιβλίο –αυτό συνέβη και στην Λέσχη Ανάγνωσης του σχολείου μας, όταν διαβάσαμε το κόμικ με τους μαθητές μας. Επιπλέον κατορθώνει - με ένα διόλου διδακτικό τρόπο- να μυήσει τους νέους στην ιστορία , να τους δώσει οπτικοποιημένη τη μοίρα των ανθρώπων που υπέφεραν κατά τη διάρκεια του ναζισμού και να τους εξηγήσει το ανεξήγητο: γιατί ακόμη και σήμερα υπάρχει άνοδος των ακροδεξιών κομμάτων, του νεοναζισμού και των ομοίων τους. Αυτή η ευαισθητοποίηση των νέων ανθρώπων απέναντι στα κοινωνικά δρώμενα είναι και το ζητούμενο.
Αναζητήστε και διαβάστε το κόμικ και προτείνετέ το στους έφηβους που γνωρίζετε, είτε είναι παιδιά σας, είτε μαθητές σας. Η ιστορία του είναι επίκαιρη και στις μέρες μας.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου