Ο Ινδιάνος του Σιάτλ, ένα παλιό μήνυμα για το σύγχρονο κόσμο

Στα Κείμενα Νεοελληνικής Λογοτεχνίας Β Γυμνασίου υπάρχει η επιστολή του Ινδιάνου Σιάτλ, αρχηγού μιας φυλής Ινδιάνων,  στον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής Φραγκλίνο Πηρς, όταν εκείνος του ζητησε να τους πουλήσει τη γη τους. Τό γράμμα μετέφρασε ὁ Ζήσιμος Λορεντζάτος ἀπό τήν ἐφημερίδα τοῦ Madras «Τhe Hindu» τῆς 29/5/1976 καί τό δημοσίευσε στό «ΒΗΜΑ» στίς 16 Ἰανουαρίου τοῦ 1977.

Ο λόγος του Σιάτλ αποτελεί ένα κείμενο - ύμνο στη φύση. Είναι ένα κείμενο οικολογικό, ένα κείμενο που καταγγέλει την ανεξέλεγκτη δράση του ανθρώπου που φέρεται με ασέβεια στη φύση δρώντας  καθαρά εγωκεντρικά. 

Μια εξαιρετική οπτικοποίηση της επιστολής υπάρχει στην ταινία "Στα κέρατα του Ταύρου" , μια ταινία ντοκιμαντέρ για το Θανάση Παπακωνσταντίνου και τη μουσική του. Ο Θανάσης Παπακωνσταντίνου διατυπώνει τις απόψεις του και για τις σχέσεις του ανθρώπου με τη φύση  - "Οι μόνοι που έχουμε αποκοπεί από τη φύση είμαστε εμείς, οι άνθρωποι, που την καταστρέφουμε κιόλας", λέει μέσα στην ταινία.

Ακολουθεί το απόσπασμα της ταινάις που αναφέρεται στην επιστολή του Σιάτλ και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εποπτικό υλικό στη διδασκαλία του κειμένου.

Ένα κείμενο που συνδέεται νοηματικά με την επιστολή του Ινδιάνου Σιάτλ είναι το ακόλουθο απόσπασμα από το βιβλίο του Χρόνη Μίσσιου «Χαμογέλα ρε, τι σου ζητάνε;»

"Όμως το πρόβλημα είναι ότι φτιάξαμε ένα τεχνοκρατικό πολιτισμό, που αντί να υπηρετεί τον άνθρωπο, έκανε τον άνθρωπο υπηρέτη του. Συγκροτήσαμε ένα σύστημα παραγωγής και κατανάλωσης, διανομής και υπηρεσιών, που αντί να λειτουργεί προς όφελος της κοινωνίας και του ανθρώπου, λειτουργεί πια σε βάρος του. ¨Ενα σύστημα που ακολουθεί τη δικιά του αυτόνομη, εφιαλτική πορεία, έξω από τον άνθρωπο και τις πραγματικές του ανάγκες.

Αυτή, η από κεκτημένη ταχύτητα εφιαλτική πορεία, δεν εκφράζεται μόνο μέσα από τον αλόγιστο υπερκαταναλωτισμό, με τη σπατάλη πρώτων υλών, πηγών ενέργειας, ανθρώπινων ωρών εργασίας, καταστροφής του περιβάλλοντος και της ατμόσφαιρας, αλλά και από το γεγονός, ότι για τις ανάγκες αυτοσυντήρησής του, καταστρέφει και αυτήν ακόμα την εργασία και την παραγωγή του ανθρώπου.
Η γη μας μοιάζει με ένα τεράστιο διαστημόπλοιο, που πλανιέται χαμένο στο διάστημα χωρίς πηδάλιο και χωρίς σκοπό, εξαντλώντας τις πηγές ενέργειάς του.

Τα φαινόμενα αυτής της καθημερινότητας τα ζούμε πια και στη χώρα μας. Ο αγρότης της Ημαθίας, της Κορίνθου, της Κρήτης κλπ., ξεκινάει για το χωράφι του φορτωμένος με όλα τα σύγχρονα μέσα της δουλειάς του, οργώνει τη γη, τη ποτίζει με δηλητήριο και ορμόνες, για να παράξει την ευλογία του θεού πορτοκάλι, μήλο, ροδάκινο, ντομάτα. Και αντί να τα πάει στην αγορά, πληρώνεται για να πάει να τα θάψει.

Ένα από τα βασανιστήρια που μας έκαναν στα διάφορα στρατόπεδα καταναγκαστικής εργασίας, για να τσακίσουν την προσωπικότητά μας, ήταν να μας βάζουν να κάνουμε δουλειές χωρίς περιεχόμενο, χωρίς σκοπό. Όπως, να κουβαλάμε νερό από τη θάλασσα με τους τενεκέδες, και να τον αδειάζουμε στη κορυφή του βουνού, ή να κουβαλάμε πέτρες, από τη μια μεριά στην άλλη, χωρίς κανένα προορισμό. Αυτή η πρακτική των στρατοπέδων έγινε πρακτική της σύγχρονης κοινωνίας μας.

Δεν είναι μακριά η εποχή, που αυτός ο κοινωνικός καρκίνος που λέγεται "σύγχρονο σύστημα", θα αποκαλύψει εφιαλτικά την αυτονόμησή του από τον άνθρωπο και τις ανάγκες του, και στα βιομηχανικά προιόντα. Σκεφτείτε ένα πολυτελές αυτοκίνητο, ψυγείο, τηλεόραση, πλυντήριο, να βγαίνει από το εργοστάσιο παραγωγής, να το παίρνει ο γερανός να το λιώνει στη πρέσα και να αρχίζει από την αρχή, η άχρηστη πλέον για τον άνθρωπο διαδικασία, που λέγεται παραγωγή, που λέγεται εργασία, που λέγεται ανάπτυξη.

Κυρίαρχη αντίθεση πια της σημερινής κοινωνίας, είναι η αντίθεση μεταξύ του ανθρώπου και του συστήματος, μεταξύ του ανθρώπου και της εξουσίας. Από αυτή την άποψη, έχει τελειώσει και ο ρόλος των αρχηγών και των πολιτικών κομμάτων, που αποτελούν πια στοιχεία αυτού του συστήματος.

Η μελλοντική επανάσταση, για την υπεράσπιση της ζωής του ανθρώπου, θα είναι η επανάσταση των ανθρώπων και όχι η επανάσταση "για τους ανθρώπους".

Αυτό σημαίνει, ότι πρέπει να προσπαθήσουμε να επικοινωνήσουμε ως άνθρωποι, πάνω στο κοινό μας πρόβλημα, να κοιταχτούμε στα μάτια και να ονειρευτούμε ξανά, μια όσο γίνεται ευτυχισμένη ζωή, γεμάτη έρωτα, για μας και για τα παιδιά μας.""

Χρόνης Μίσσιος, απόσπασμα από το βιβλίο του "Χαμογέλα ρε, τι σου ζητάνε;"