"Ο πολιτικός πρέπει να έχη το χάρισμα να βλέπη πολύ πρωτύτερα αφ’ όσον βλέπουν οι άλλοι", Μια συνέντευξη με τον Ελευθέριο Βενιζέλο

Πρέπει να ήταν Τρίτη. Ναι, ήταν Τρίτη και είχαμε ιστορία την 7η ώρα. Κάναμε για την έναρξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ομολογώ πως χάνω εύκολα την προσοχή μου στο μάθημα τον τελευταίο καιρό. Πρέπει να είναι η άνοιξη που φταίει, καλοκαιριάζει κιόλας… Ε, ήταν και τελευταία ώρα… και ιστορία… Τέλος πάντων, θωρούσα τον πίνακα με την γνωστή απέραντη κενότητα του ταξιδιωτικού μου βλέμματος. Η καθηγήτρια είχε προβάλει στον πίνακα την παρουσίαση του μαθήματος. Στην εισαγωγή είχε τον Ελευθέριο Βενιζέλο στο γραφείο του να με κοιτά με ένα εξίσου βαθυστόχαστο βλέμμα.  Όσο τον κοιτούσα τόσο πιο έντονη γινόταν η οπτική μας επαφή και τόσο χαμήλωνε η φωνή της καθηγήτριας, ώσπου προφανώς ο Βενιζέλος αποφάσισε να αναστηθεί και να αρχίσει να περπατά στην αίθουσα προβάροντας έναν λόγο. Δεν μπορώ να πω πως είχα καταλάβει τι ακριβώς γινόταν, πάντως συνέχισα να τον παρατηρώ. Έπειτα από αρκετούς κύκλους μπροστά από τον πίνακα περνώντας μέσα από αντικείμενα, ορισμένες φορές και μέσα από την καθηγήτρια, προσηλωμένος στην ομιλία του, κατευθύνεται προς την πόρτα, την ανοίγει και βγαίνει έξω από την αίθουσα. Βλέποντας πως κανένας συμμαθητής μου δεν είχε αντιληφθεί την παρουσία του ιστορικού αυτού προσώπου και δεδομένου του ότι δεν συνηθίζεται να σε επισκέπτεται στο σχολείο αναστημένος ο Ελευθέριος Βενιζέλος, δεν δίστασα να τον ακολουθήσω. Είχε βγει στο προαύλιο όπου εξακολουθούσε να περπατά συλλογιζόμενος. Τον πλησίασα και παριστάνοντας ότι τον συνάντησα τυχαία στον δρόμο, αποφάσισα να πάρω μια συνέντευξη, σίγουρα προοριζόμενη για πρωτοσέλιδο:

- Με συγχωρείτε κύριε, πρέπει να είστε ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Είναι τιμή μου που σας γνωρίζω.

- Αα νεαρέ, δεν είναι συνήθειά μου να δέχομαι επισκέπτας όσο βρίσκομαι εις τον κήπον μου, βεβαίως, δεν είναι επίσης συνήθειά μου να διώχνω νεαρούς επισκέπτας, οι οποίοι κάνουν τον κόπον να με πλησιάσουν. Πώς θα μπορούσα να σας βοηθήσω, νεαρέ κύριε;

Προφανώς είχε την εντύπωση πως βρισκόταν στην οικία του, αλλά δεν έδωσα καμία σημασία.

- Κύριε Βενιζέλε, καταλαβαίνω πόσο σημαντικός είναι ο χρόνος σας και δεν θα ήθελα να σας αποσυντονίσω, αλλά θα το εκτιμούσα ιδιαίτερα εάν απαντούσατε σε μερικές ερωτήσεις μου.

- Εννοείται πως θα απαντήσω, απλά μπορείτε σας παρακαλώ, νεαρέ, να μου εξηγήσετε ποίον ιδίωμα της ελληνικής χρησιμοποιείτε, διότι οφείλω να ομολογήσω πως μου έχει κάνει εντύπωσιν.

Δεν είχα φανταστεί πως θα το παρατηρούσε αυτό, έτσι, απάντησα όπως νόμιζα.

- Εμ, κατάγομαι από την Κω, ίσως γι’ αυτό να σας προκαλεί περιέργεια ο λόγος μου.

- Ενδιαφέρον, δεν έχω επισκεφτεί ποτέ την Κω. Τέλος πάντων, ας αρχίσουμε με τις ερωτήσεις σας, νεαρέ.

- Λοιπόν, κύριε Βενιζέλε, θα ήθελα να ξεκινήσω από την στιγμή που αρχίζει το έργο σας στην Αθήνα. Πείτε μου, για ποιόν λόγο δεν δεχτήκατε εξ’ αρχής να αναλάβετε την διοίκηση της χώρας, όταν σας έγινε η πρόταση από τον Στρατιωτικό Σύνδεσμο;

- Βλέπετε, είχα προτείνει την αντικατάστασιν του Βασιλέως Γεωργίου με τον διάδοχον Κωνσταντίνον ή κάποιον εκ των νεώτερων υιών του Γεωργίου. Πάντως, εις καμίαν περίπτωσιν δεν έθεσα θέμα καταργήσεως της βασιλείας ή εκθρονίσεως της δυναστείας. Επίσης απέρριψα σθεναρώς την πρόταση μελών του Συνδέσμου να αναλάβω ως δικτάτωρ την διακυβέρνησιν της χώρας. Ο Στρατιωτικός Σύνδεσμος – η μόνη πηγή στηρίξεως μιας δικτατορίας – δεν ήτο πλέον αρκετά ισχυρός για να επιβάλει αυτήν την λύσιν. Εις αντιδιαστολήν, πρότεινα αφενός την προκήρυξιν εκλογών για τη σύγκλησιν Αναθεωρητικής Εθνοσυνελεύσεως και όχι Συντακτικής, και αφετέρου την διάλυσιν του Στρατιωτικού Συνδέσμου και την επιστροφήν των στρατιωτικών εις τους στρατώνας. Ο Σύνδεσμος όφειλε να κυβερνήσει δικτατορικά την χώραν για έναν χρόνον. Εν συνεχεία, ήτο απαραίτητος η σύγκλησις της Συντακτικής Εθνοσυνελεύσεως, που θα επέβαλλε ριζικές αλλαγές εις το πολίτευμα και θα μείωνε την ουσιαστικήν και τυπικήν εξουσίαν του Βασιλέως.

- Μάλιστα, κύριε Πρωθυπουργέ. Θα ήθελα να προχωρήσουμε στο θέμα των διενέξεών σας με τον Βασιλιά Κωνσταντίνο, τον λεγόμενο «Εθνικό Διχασμό». Πώς αισθανθήκατε που υπήρξε ανάγκη για συμμαχική επέμβαση στα στρατιωτικά θέματα της χώρας μας;

- Νεαρέ, η κατάστασις του κράτους μας ήτο ιδιαιτέρως αμήχανος. Θα μπορούσα κάλλιστα να είχα υποχωρήσει ως κύριος παράγων της ενάρξεως των διενέξεων, όμως ως εκπρόσωπος σημαντικού μέρους του ελληνικού πληθυσμού και των διαθέσεων του έναντι των θέσεων των Ανακτόρων, εγνώριζα πως μόνον με την συνεχή προσπάθειαν για την εύρεσιν μιας μέσης λύσεως, η οποία θα αποσκοπούσε εις το καλόν του λαού, θα έπραττα το σωστόν ως ηγέτης. Καταλαβαίνετε, λοιπόν, πως από την στιγμήν που αι αγγλογαλλικαί δυνάμεις αποφάσισαν να αποβιβαστούν εις Μακεδονίαν, έχοντας λάβει την συναίνεσίν μου, είχα καταφέρει να εξασφαλίσω μίαν χείρα βοηθείας, την οποίαν ο Βασιλεύς ηρνείτο να δώσει.

- Απολύτως κατανοητή η θέση σας, κύριε Βενιζέλε. Τώρα, όσον αφορά τον ιδιώνυμο νόμο κατά της κομμουνιστικής ιδεολογίας, οφείλω να σας πω πως έχει προκληθεί πλήθος αντιδράσεων. Πολλοί σας έχουν χαρακτηρίσει ως αντιδημοκρατικό αλλά και ως δικτάτορα που περιορίσατε την διάδοση μιας πολιτικής νοοτροπίας. Τι έχετε να δηλώσετε επάνω στο συγκεκριμένο θέμα;

- «Όστις επιδιώκει την εφαρμογήν ιδεών εχουσών ως έκδηλον σκοπόν την δια βιαίων μέσων ανατροπήν του κρατούντος κοινωνικού συστήματος ή την απόσπασιν μέρους εκ του όλου της Επικρατείας, ή ενεργεί υπέρ της εφαρμογής αυτών προσηλυτισμών, τιμωρείται με φυλάκισιν τουλάχιστον εξ μηνών. Προς τούτοις επιβάλλεται δια της αποφάσεως και εκτοπισμός ενός μηνός μέχρι δύο ετών εις τόπον εν αυτή οριζόμενον. Με τας αυτάς ποινάς τιμωρείται και όστις επωφελούμενος απεργίας ή λοκ-άουτ, προκαλεί ταραχάς ή συγκρούσεις. Ως ιδιαιτέρα επιβαρυντική περίπτωσις, θεωρείται η εκτέλεσις της πράξεως εν δημοσίω τόπω παρόντων πολλών ή δια του τύπου, ή εάν ο προσηλυτισμός ενεργείται δια χρημάτων, ή απευθύνεται προς ανηλίκους, στρατιωτικούς εν γένει ή δημοσίους λειτουργούς», όπως απάντησα και εις μίαν παλαιοτέραν συνέντευξιν. Βλέπετε, νεαρέ, δεν με ενδιαφέρει σε κανέναν βαθμόν ποίες είναι οι αντιδράσεις του καθενός εις τα μέτρα τα οποία λαμβάνω. Γνωρίζω απολύτως τι πράττω και γνωρίζω απολύτως τι είναι ωφέλιμον δια την ελληνικήν κοινωνίαν. Μίαν ιδεολογίαν αποσκοπούσαν εις την ανατροπήν του δημοκρατικού πολιτεύματος και τον περιορισμόν των προσωπικών ελευθεριών, έχω κάθε δικαίωμα να την περιορίσω και να την καταστήσω αδίκημα, διότι ως δημοκράτης οφείλω να διαφυλάξω την ακεραιότηταν του πολιτεύματος. Ναι, εάν το γεγονός ότι είμαι πατριώτης και ενδιαφέρομαι για το καλό του λαού μου με κάνει αντιδημοκρατικόν και δικτάτορα και φασίσταν εις τα μάτια διαφόρων, ας είναι, κύριε, εγώ γνωρίζω ποίος είμαι και όσοι πραγματικά ασπάζονται τας ιδέας μου μπορούν να κατανοήσουν τας προθέσεις μου.

- Έχετε καλύψει πλήρως το θέμα, πραγματικά θαυμάζω την δυναμικότητά και την νοοτροπία σας. Για να κλείσω, θα ήθελα να αναφέρετε το πρότυπο ενός ηγέτη για εσάς.

- Σας ευχαριστώ για το σχόλιό σας, νέε, με χαροποιεί ιδιαιτέρως να γνωρίζω πως έχω την κατανόησιν και την υποστήριξιν της νεολαίας. Κατ’ εμέ, «Ο πολιτικός πρέπει να έχη το χάρισμα να βλέπη πολύ πρωτύτερα αφ’ όσον βλέπουν οι άλλοι. Αν δεν έχη το χάρισμα τούτο, είναι αδύνατον να μην οδηγήσει την πατρίδα αυτού εις συμφοράς και καταστροφή».

- Κύριε Ελευθέριε Βενιζέλε, ήταν τιμή μου που συνομίλησα μαζί σας. Ελπίζω να συνεχίσετε το έργο σας με τον ίδιο ζήλο για το υπόλοιπο της ζωής σας. Η χώρα μας χρειάζεται ηγέτες σαν εσάς.

Και κάπου εδώ τελείωσε η παράδοξα αληθοφανής συνάντησή μου με τον αείμνηστο Έλληνα Πρωθυπουργό, Ελευθέριο Βενιζέλο. Επίσης παράδοξα, δεν είχε περάσει λεπτό από την στιγμή που βγήκα από την αίθουσα. Έτσι είχα στην διάθεσή μου ακόμη σαράντα λεπτά στοχασμού και επανεξέτασης των γεγονότων που έλαβαν χώρα στο σύντομο αυτό χρονικό διάστημα.

   Καραβίτης Διονύσης