Μπορεί να μην είμαστε ίδιοι, αλλά είμαστε ίσοι… (3η Ενότητα, Νεοελληνική Γλώσσα Γ Γυμνασίου)

Η τρίτη ενότητα του βιβλίου της Νεοελληνικής Γλώσσας της Γ Γυμνασίου έχει θέμα το ρατσισμό. Με τους μαθητές του Γ6 αφιερώσαμε μια τρίωρη διδασκαλία στο θέμα χρησιμοποιώντας το υλικό από το Εργαστήρι 1: «Οι διαφόρων ειδών Άλλοι» από τα εκπαιδευτικά προγράμματα της βουλής των Ελλήνων.

Οι μαθητές χωρίστηκαν σε ομάδες και μελέτησαν τα άρθρα που τους δόθηκαν σε φωτοτυπίες κρατώντας σημειώσεις και απαντώντας σε συγκεκριμένες ερωτήσεις. Στη συνέχεια εκπρόσωπος της κάθε ομάδας παρουσίασε στην ολομέλεια της τάξης το θέμα με το οποίο ασχολήθηκε η ομάδα του κάνοντας μια μικρή εισήγηση και απαντώντας στα ερωτήματα που του έθεσαν οι συμμαθητές του. Επιμείναμε περισσότερο στην προφορικότητα του λόγου και η συζήτηση ήταν τόσο ενδιαφέρουσα και γεμάτη αντιπαραθέσεις που δανειστήκαμε και τρίτη ώρα προκειμένου να ολοκληρώσουμε τη μελέτη του θέματος. Η εργασία που είχαν στη συνέχεια τα παιδιά ήταν, αφού μελετούσαν το υλικό που τους δόθηκε και έκαναν και μια μικρή έρευνα στο διαδίκτυο, να παρουσιάσουν μια υποθετική συνέντευξη με κάποιο άτομο που βίωσε ρατσισμό ή περιθωριοποίηση.

Ακολουθούν τρεις συνεντεύξεις των παιδιών.

Συνέντευξη από ένα άτομο με αναπηρία (Δημήτρης Φρούντζας)

Είναι  16:50.  Έχω έρθει  10 λεπτά  νωρίτερα  στο ραντεβού μου. Συνήθως  αργώ  όταν πρέπει να πάω κάπου,  σήμερα όμως είναι εξαίρεση. Κοιτάζω αυτές τις καρέκλες εδώ στην καφετέρια  - μάλλον είναι παλιές,  διότι το ξύλο έχει αρχίσει να αλλάζει χρώμα.  Τέλος πάντων ας κοιτάξω λίγο τηλεόραση  - μια Samsung,  καινούργια λογικά-  έχει συνέντευξη του πρωθυπουργού : <Η Ελλάδα θα καταφέρει να σταθεί στα πόδια της>. Έτσι λέει. Στα πόδια της…

 Τώρα που το διάβασα αυτό πήγε το μυαλό μου 2 μέρες πριν. Έβρεχε και το κρύο ήταν τσουχτερό. Είχα πάει σε ένα μίνι μάρκετ για να καλυφτώ από την βροχή και εκεί είδα τον κύριο Σεμπάστιαν. Ήταν ντυμένος με μαύρα ρούχα, και φορούσε κάτι μαύρα παπούτσια Nike η μάλλον φορούσε 1 μαύρο παπούτσι Nike. Αφού περίμενα λίγο πήρα το θάρρος τον ρώτησα εάν μπορώ να του πάρω μια συνέντευξη . Δέχτηκε..

Η πόρτα άνοιξε και μπήκε μέσα ένα άνθρωπος ντυμένος πάλι στα μαύρα (μάλλον θα είναι το αγαπημένο του χρώμα) και κρατούσε μια πατερίτσα .Ήρθε προς το μέρος μου,  έβγαλε το μπουφάν του και το άφησε πάνω στην καρέκλα - αυτήν με το χαλασμένο ξύλο - φωνάξω τον σερβιτόρο και παρήγγειλε μια πορτοκαλάδα. Με κοίταξε με ένα χαμόγελο. Βλέπω το ρολόι μου και καταλαβαίνω πως πρέπει σιγά σιγά να αρχίσουμε.

Δ- Ευχαριστώ που δεχτήκατε να μου μιλήσετε

Σ-Εεε εντάξει δεν είμαι και ο Ομπάμα.  Μην κάνεις έτσι και μιλά μου καλυτέρα στον ενικό, γιατί με κάνεις να νιώθω παππούς.

Δ-Εντάξει όπως θέλεις. Λοιπόν ας αρχίσουμε γιατί ο χρόνος είναι χρήμα. Καταρχάς ποσά χρόνια έχεις αυτό το πρόβλημα;

Σ-Πάνε 15 χρόνια από τότε που έχασα το πόδι μου. Περίπου όταν ήμουν 20 χρονών.

Δ-Δεν έχει και πολύ μεγάλη σχέση με τη συνέντευξη,  αλλά μήπως θα μπορούσες να μου πεις πως το έπαθες;

Δαγκώνει τα χείλη του..Ένδειξη αμηχανίας και αδυναμίας προφανώς δεν θέλει να μιλήσει για αυτό..

Σ-Λοιπόν, αφού το θες, θα σου πω. Ήταν καλοκαίρι βράδυ και είχα πάει βόλτα με τους φίλους μου σε ένα μπαρ. Είχα πιει λίγο παραπάνω ή μάλλον πολύ παραπάνω από όσο έπρεπε για να οδηγήσω μηχανή το βράδυ . Έτρεχα πολύ. Σε κάποιο σημείο έχασα τον έλεγχο της μηχανής και μετά βρέθηκα στο νοσοκομείο σε τραγική κατάσταση .Οι γιατροί είπαν ότι είμαι ζωντανός από θαύμα και ότι ένα πόδι ήταν το λιγότερο που θα μπορούσα να χάσω.

Δ-Μόλις κατάλαβες ότι ήσουν πλέον ένα άτομο με προβλήματα αναπηρίας πως ένιωσες και ποιες ήταν οι πρώτες σου αντιδράσεις;

Σ-Θα είμαι απόλυτα ειλικρινής μαζί σου. Ευχόμουν να είχα πεθάνει… Δεν το πίστευα ότι δεν θα μπορούσα να ζήσω πλέον μια κανονική ζωή.

Δ-Μέχρι εκείνη την ημέρα ποια ήταν η συμπεριφορά σου στα άτομα με αναπηρία;

Σ-Κοίτα , απλώς τους αγνοούσα . Όταν μου έλεγαν στο σχολειό για αυτούς τους ανθρώπους εγώ έλεγα από μέσα μου «Εεε εντάξει τι να κάνουμε τώρα εμείς για αυτούς, ο κόσμος είναι άδικος και αυτό δεν μπορεί να αλλάξει».

Φαντάζομαι ότι η επομένη ερώτηση σου θα είναι ποια ήταν η συμπεριφορά μου όταν έγινα και εγώ  «ανάπηρος». Όποτε στην απαντώ από τώρα . Το πρωί που έφυγα από το νοσοκομείο και βγήκα για πρώτη φορά έξω μονός μου άλλαξε όλη μου η νοοτροπία για αυτούς τους ανθρώπους. Σκεπτόμουν ότι εγώ είμαι σε αυτή την κατάσταση μόνο για κάποιες μέρες και ήδη νιώθω έτοιμος να τα παρατήσω. Ενώ οι άνθρωποι που γεννιούνται έτσι είναι αναγκασμένοι να το περνούν αυτό για όλη τους τη ζωή, χωρίς  κανένας να νοιάζεται για τις ανάγκες τους. Ένιωσα απαίσιος άνθρωπος..

Ο σερβιτόρος έφερε την πορτοκαλάδα , την ακούμπησε μπροστά του ,έκανε μια περίεργη έκφραση καθώς έπινε (λογικά δεν του άρεσε ).Ας συνεχίσω.

Δ-Έχεις νιώσει ποτέ ρατσισμό;

Σ-Φυσικά! Πολλές φορές ακούω στο δρόμο ανθρώπους να γαλανέ μαζί μου, αρκετοί  φίλοι που είχα τώρα πλέον έχουν κόψει κάθε επαφή μαζί μου - διότι τι να κανείς με έναν κουτσό..Αλλά κυρίως οι ματιές..Ο χειρότερος ρατσισμός πιστεύω που μπορεί να νιώσει ένας άνθρωπος με αναπηρία είναι οι ματιές… Ο τρόπος που σε κοιτάζουν από τη στιγμή που θα βγεις από το σπίτι σου είναι σαν να βλέπουν ένα φρικιό..Και σε αυτή την περίπτωση αυτό το βλέμμα μιλάει.. Έχεις την εντύπωση ότι σου λέει πως δεν ανήκεις εδώ, πως πρέπει να κλειστείς σπίτι σου να μην βγαίνεις έξω απλά επειδή διαφέρεις από εμάς.

Δ-Πραγματικά δεν το φαντάστηκα ποτέ αυτό..Λοιπόν κάτι ακόμα αρκετά σημαντικό ποια είναι η γνώμη σου για μια πόλη όπως η Κως , ευνοεί ένα άτομο με αναπηρία;

Σ-Χα χα χα ελπίζω να αστειεύεσαι έτσι .Σορρυ που θα σε απογοητεύσω αλλά μια πόλη όπως η Κως όχι μόνο δεν ευνοεί ένα άτομο σαν και έμενα,  αλλά μου κάνει και την ζωή πιο δύσκολη. Δεν θα μιλήσω για τα δημόσια κυρίως  χτίρια χωρίς ασανσέρ που έχουν μόνο σκάλες. Θα σου πω όμως το πρόβλημα με τα δέντρα στην μέση του πεζοδρομίου . Τραγική κατάσταση. Θυμάμαι πως πάντα μου άρεσε να κάνω βόλτα κάτω από τα δέντρα, τώρα όμως είναι αδύνατο να περάσω από εκεί διότι δεν έχω χώρο να κινηθώ.

 Δ-Μάλιστα..Λοιπόν και κάτι τελευταίο . Πως κατάφερες να ξεπεράσεις το γεγονός δηλαδή θέλω να πω είχες κάποια άτομα να σε στηρίξουν η να σε βοηθήσουν;  

-Σ Κοιτά ήμουν με μια κοπέλα τότε,  η όποια με στήριξε και ακόμα με στηρίζει (ως γυναίκα μου τώρα  και μέλλουσα μητέρα του παιδιού μου σε 5 μήνες περίπου).Οι γονείς μου φυσικά με στήριζαν και ακόμα με στηρίζουν και με βοηθάνε όσο μπορούν. Το μόνο καλό είναι ότι το ατύχημα δεν επηρέασε την δουλειά μου - είμαι ζωγράφος - οπότε μπορούσα τουλάχιστον να ζωγραφίζω κανονικά. Σκέψου όμως ότι εγώ είχα και έχω ανθρώπους διπλά μου, άλλα άτομα το περνάνε όλο αυτό μονοί τους  και πολύ  σπάνια καταφέρνουν να ζήσουν μια κανονική σχετικά ζωή. Α! Και πριν φύγεις θα ήθελα να σου πω κάτι και να το βάλεις καλά στο μυαλό σου: ο κόσμος μπορεί να είναι άδικος αλλά εάν μπορείς να κανείς κάτι που να τον κάνει λίγο πιο δίκαιο για κάποιους,  τότε να το κανείς!! Για εσένα μπορεί να μην έχει μεγάλη σημασία όμως για αυτούς μπορεί να αλλάξει τη ζωή τους.

Δ-Ναι έχεις δίκιο..Λοιπόν εγώ να φεύγω τώρα σε ευχαριστώ για το χρόνο σου και καλή συνέχεια στην ζωή σου.

Όταν γυρνούσα σπίτι σκεπτόμουν τα λόγια του…. Ίσως να έχει δίκιο…

Συνέντευξη από έναν μετανάστη (Ένι Χίντα)

-Από που κατάγεστε;

-Κατάγομαι από την Συρία και έφυγα από την χώρα μου λόγω του πολέμων.

-Πόσα χρόνια ζείτε εδώ;

-Στην Ελλάδα ήρθα πριν από πέντε μήνες.

-Γιατί εγκαταλείψατε την πατρίδα σας;

-Εγκατέλειψα αρχικά την χώρα μου για μια καλύτερη ζωή εδώ , αλλά μετά αφού είχα μαζέψει αρκετά χρήματα γύρισα πίσω στην οικογένειά μου όμως λόγω του πολέμου που γίνεται τώρα πήρα την οικογένειά μου και ήρθα πάλι εδώ.

-Ποια εμπόδια συναντήσατε και ποιες δυσκολίες αντιμετωπίζετε τώρα;

-Συνάντησα δυσκολίες καθώς ερχόμουν στην Ελλάδα γιατί παρότι είχα την οικονομική άνεση για να έρθω ως εδώ σαν ένας κανονικός άνθρωπος δεν μπόρεσα διότι αρχικά μας έπιασαν οι Τζιχαντιστές μια ομάδα ανθρώπων ανάμεσά τους εγώ και η οικογένειά μου καταφέραμε να ξεφύγουμε. Όταν ήρθαμε εδώ όμως δεν είχαμε τα χαρτιά οπότε μας έβαλαν φυλακή. Εγώ δεν είχα πρόβλημα διότι τα έχω ξαναπεράσει αυτά αλλά ανησυχούσα για την γυναίκα μου και τα παιδιά μου. Αφού βγήκαμε από την φυλακή κάναμε όλοι τα χαρτιά μας και ήμασταν επιτέλους νόμιμοι στην χώρα. Οι άνθρωποι όμως μας βλέπουν και πάλι σαν κλέφτες και εγκληματίες πράγμα το οποίο δεν με ευχαριστεί ιδιαίτερα.

-Ποια είναι τα συναισθήματα και πώς βλέπετε το μέλλον σας;

-Τα συναισθήματα δεν είναι και τα καλύτερα αλλά μπορώ να τα αντιμετωπίσω. Για το μέλλον μου δεν μπορώ να πω και πολλά γιατί δεν ξέρω ούτε ο ίδιος τι θα μου ξημερώσει αύριο.

-Πώς σε αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι εδώ;

-Δεν μπορώ να πω πως οι άνθρωποι εδώ είναι μες στην τρελή χαρά όταν με βλέπουν αλλά όχι ότι θα με σκοτώσουν κιόλας. Αν και ο ρατσισμός δεν λείπει ποτέ από καμία χώρα οπότε τους δικαιολογώ κάπως τους ανθρώπους εδώ.

-Τι έχεις να πεις σε όλους αυτούς που σου συμπεριφέρονται άσχημα;

-Έχω να πω πως πριν αντιδράσουν σε οποιονδήποτε πρέπει να τον γνωρίσουν πρώτα και μετά να πουν ότι έχουν να πουν για αυτούς διότι μπορεί να κάνουν λάθος , όλοι άνθρωποι είμαστε και κάνουμε λάθη στην ζωή μας!!!

Συνέντευξη από έναν μετανάστη  (Χρυσάνθη Χατζηχριστοφή)

-Από πού κατάγεσαι;

-Από την  Βουλγαρία ..

-Πόσα χρόνια βρίσκεσαι στην Ελλάδα ;

- Είμαι εδώ τα τελευταία 5 χρόνια…

- Γιατί φύγατε από την πατρίδα σας;

-Τα χρήματα που έπαιρνα ήταν λίγα και δεν έφταναν για να ζήσω την οικογένειά μου. Αποφάσισα λοιπόν να φύγω και να έρθω στην Ελλάδα, για να βρω μια δουλειά και να βοηθήσω την οικογένειά μου.

-Ποιες δυσκολίες αντιμετωπίσατε ;

-Η πρώτη δυσκολία που αντιμετώπισα ήταν ότι δεν γνώριζα τη γλώσσα και έτσι δεν μπορούσα να συνεννοηθώ τόσο εύκολα.

-Πώς σας  αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι εδώ;

-Δεν έχω υποστεί κάποιου είδους ρατσιστικά σχόλια .. Αυτοί που δουλεύουν μαζί μου είναι φιλικοί..Και κάποιοι άλλοι δεν μου μιλάνε καθόλου .. και με αγνοούν..

-Τι έχεις να πεις σε όλους αυτούς που σου συμπεριφέρονται άσχημα;

-Αυτό που θα πω δεν το λέω αποκλειστικά για μένα αλλά για όλους διότι εγώ δεν έχω υποστεί κακή συμπεριφορά αλλά έχω γίνει μάρτυρας πολλές φόρες …Αυτό που ήθελα να πω είναι ότι μπορεί να μην είμαστε ίδιοι αλλά είμαστε ίσοι… 

Ευχαριστούμε για τον χρόνο σας

Συνέντευξη από έναν ομοφυλόφιλο (Φατμά Χατζησουλειμάν)

-Σε ποια  ηλικία  συνειδητοποιήσατε τη σεξουαλικότητα σας; Ποιες ήταν οι πρώτες σας αντιδράσεις;

 

-Εγώ όταν πήγαινα σχολείο δεν είχα παρέα ,ούτε στο δημοτικό ,ούτε στο γυμνάσιο. Όταν πήγα λύκειο  απόκτησα έναν πραγματικό φίλο. Και αυτός ήταν σαν εμένα , ήταν απομονωμένος  από τα άλλα παιδιά. Γνωριστήκαμε ,και έτσι γίναμε καλοί φίλοι. Με τον καιρό δεθήκαμε πιο πολύ ο ένας με τον άλλον. Σχεδόν κάθε μέρα είμαστε μαζί, πηγαίναμε μαζί βόλτες ,ακούγαμε την ίδια μουσική ,παίζαμε τα ίδια ηλεκτρονικά παιχνίδια ,είχαμε τα ίδια γούστα. Αισθανόμουν  κάτι διαφορετικό για αυτόν ,όπως και αυτός για εμένα. Τότε κατάλαβα ότι ήμουν ομοφυλόφιλος. Στην αρχή προσπάθησα να αλλάξω τον εαυτό μου ,αλλά το μόνο που κατάφερα ήταν να πληγωθώ. Στην ηλικία των δεκαεπτά παραδέχτηκα ότι είμαι ομοφυλόφιλος.

 

-Οι γονείς σου πως το αντιμετώπισαν;

 

-Φοβόμουν τόσο πολύ να τους πω ότι ήμουν ομοφυλόφιλος. Αν τους το έλεγα ήμουν σίγουρος ότι θα με έδιωχναν από το σπίτι. Έτσι δεν τους είπα τίποτα μέχρι να το καταλάβουν από μόνοι τους ( αν το καταλάβαιναν  ποτέ ). Προσπαθούσα να μην τους φανερώσω τίποτα . Πέρασαν τρία χρόνια κρύβοντάς τους ότι είμαι ομοφυλόφιλος. Μέχρι την στιγμή που άρχισαν να μου λένε για γάμο ,οικογένεια  και  παιδιά. Είχα  βαρεθεί  να ζω μια κρυφή ζωή και έτσι τους το είπα. Βέβαια  με έδιωξαν από το σπίτι , ο πατέρας μου δεν μου μιλούσε καθόλου και η μαμά μου στεναχωριόταν για εμένα. Ο πατέρας μου ντρεπόταν που είμαι γιος του.

 

 

-Γενικά η κοινωνία πως σε αντιμετωπίζει; Νιώθεις περιθωριοποιημένος;

 

-Η κοινωνία ήταν που δεν μας ήθελε. Όπως το κρύβαμε από τους γονείς μας , έπρεπε να το κρύψουμε και από τους γύρω μας. Στα είκοσι  μου που όλοι πλέον ήξεραν ότι είμαι ομοφυλόφιλος άρχισαν να λένε διάφορα για εμένα. Δεν μπορούσαν να με αποδεχτούν  έτσι όπως είμαι. Οι συγγενείς μου προσπαθούσαν να με αλλάξουν και με καταπίεζαν λέγοντας διάφορα πράγματα για τους ομοφυλόφιλους . Εγώ βέβαια δεν τους άκουγα! Ήξερα τι ήμουν και είχα παραδεχτεί τον εαυτό μου έτσι όπως είμαι . Εγώ και ο σύντροφος μου δεν ήμασταν πολύ ελεύθεροι . Δεν μπορούσαμε να πηγαίνουμε όπου θέλουμε , επειδή φοβόμασταν τις αντιδράσεις των ανθρώπων .  Αγοράσαμε ένα σπίτι και ζούσαμε εκεί πέρα μαζί. Στην αρχή δεν βρίσκαμε σπίτι εύκολα επειδή δεν ήθελαν να πουλήσουν το σπίτι τους σε ομοφυλόφιλους. Ευτυχώς ο σύντροφος μου είχε έναν φίλο που πουλούσε το σπίτι του και έτσι μας το πούλησε . Από τότε μέχρι και τώρα ζούμε σε αυτό το σπίτι .

 

 

-Εσύ τι προτείνεις για να σταματήσουν να φοβούνται οι άνθρωποι ;

 

-Οι περισσότεροι άνθρωποι θεωρούν ότι οι ομοφυλόφιλοι ,οι μετανάστες ,οι άνθρωποι με αναπηρία , και με νοητική υστέρηση (κ.α. ) είναι κακοί . Εννοείται πως έχουν άδικο! Ο καθένας μας είναι διαφορετικός και έχει διαφορετικό χαρακτήρα . Και ένας φυσιολογικός άνθρωπος ,χωρίς αναπηρίες ,χωρίς να είναι μετανάστης  μπορεί να είναι κακός. Οι άνθρωποι φοβούνται το διαφορετικό ,γιατί δεν γνωρίζουν . Ίσως αν το γνώριζαν ,να μην το θεωρούσαν διαφορετικό και μη φυσιολογικό. Εγώ προτείνω οι άνθρωποι πριν κρίνουν τους άλλους ,να μπουν πρώτα στην θέση τους . Ίσως να καταλάβουν -αν καταλάβουν – πως νιώθουν ακούγοντας τα ρατσιστικά σχόλια από όλο τον κόσμο. Ίσως να καταλάβουν πόσες δυσκολίες αντιμετωπίζουν.