Ερωτόκριτος: Της εξ αποστάσεως καμώματα...[Γ. 891-936. Διάλογος ρήγα Ηράκλη και Πεζόστρατου]

 

Χρωστούμενα της εξ αποστάσεως. Πριν το Πάσχα ολοκληρώσαμε με τους μαθητές του Γ1, Γ5, Γ6 και Γ7 τη μελέτη του Ερωτόκριτου. Τα παιδιά απάντησαν σε δημοσκοπήσεις, «αποκρυπτογράφησαν» το εξώφυλλο του  graphic novel του Ερωτόκριτου, έκαναν υποθέσεις για την εξέλιξη της έμμετρης μυθιστορίας, διάβασαν το απόσπασμα που υπάρχει στο βιβλίο των Κειμένων της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας της Γ’ Γυμνασίου και εμβάθυναν σε αυτό με τη βοήθεια των εικόνων του graphic novel και του βίντεο με την ανάγνωση του αποσπάσματος, συζητήσαμε για τον έρωτα και το γάμο στις παλαιότερες εποχές, το θεσμό του προξενιού, τη θέση της γυναίκας και την πατρική εξουσία, πήραν συνεντεύξεις από τους παππούδες τους για τη δική τους ερωτική ιστορία, μελέτησαν τη συνέχεια του έργου με το βασιλιά Ηράκλη να φυλακίζει την κόρη του εξαιτίας της ανυπακοής της και είδαμε αν οι απόψεις αυτές άλλαξαν στις νεώτερες εποχές μέσα από ένα  παράλληλο κείμενο - τη «Στέλλα Βιολάντη» του Ξενόπουλου-  έγραψαν γράμματα στον αυταρχικό πατέρα της Αρετούσας υποδυόμενοι τη βασιλοκόρη και έφτιαξαν ακροστιχίδες με τα ονόματα των δύο πρωταγωνιστών – του Ερωτόκριτου και της Αρετούσας.

Θέλω να ευχαριστήσω θερμά τον κύριο Δημοσθένη Παπαμάρκο που ευγενικά επέτρεψε τη χρήση εικόνων του βιβλίου για τη διδασκαλία του συγκεκριμένου αποσπάσματος. Την ηλεκτρονική μορφή αυτής της μεταποίησης θα τη βρείτε εδώ.

Ακολουθούν οι εργασίες των μαθητών.

ΓΡΑΜΜΑΤΑ ΑΡΕΤΟΥΣΑΣ ΣΤΟΝ ΠΑΤΕΡΑ ΤΗΣ

Όσο περνούν οι μέρες καταλαβαίνω πως η ζωή μου ως πριγκίπισσα και η ζωή μου ως κρατούμενη δεν έχουν πολλές διαφορές μεταξύ τους. Κάτω πρέπει να παίρνω άδεια από τους φρουρούς, και πάνω από εσένα. Παρόλα αυτά δεν τα παρατάω, γιατί μέσα μου ξέρω πως βρίσκομαι εδώ γιατί διάλεξα να είμαι ελεύθερη.

Εσύ, όμως, δεν έχεις νιώσει ποτέ την ελευθερία. Ακόμα και σαν βασιλιάς, ποτέ δεν είχες τον έλεγχο της ζωής σου. Ποτέ δεν διάλεξες αυτό τον θρόνο και πάντα υπάκουγες σε ό,τι έλεγαν οι άλλοι για εσένα. Στο πως πρέπει να είναι ένα πριγκιπόπουλο-έπειτα ένας βασιλιάς- και πως πρέπει να συμπεριφέρεσαι. Γι’ αυτό και βρίσκομαι στο μπουντρούμι, επειδή δεν άντεχες την ιδέα κάποιου να αποφασίζει για την ζωή του. Είσαι ένας δειλός που κρύβεται πίσω από το ψεύτικο κύρος που του δίνει ένα χρυσό, αηδιαστικό σκήπτρο. Σε σιχαίνομαι για αυτό.

Για πες μου λοιπόν πατέρα, εφόσον σε νοιάζει τόσο πολύ η γνώμη του κόσμου, τι θα πουν οι άλλοι όταν μάθουν πως ο αξιότιμος βασιλιάς τους έκλεισε την ίδια του την κόρη σε μπουντρούμι; Τι θα πει ο κόσμος για έναν πατέρα τόσο ανίκανο; Έναν πατέρα που τόσο φανερά δηλώνει την ζήλια του προς το ίδιο του το παιδί;

“Βασιλιάς”… Κοίτα πως μας ντροπιάζεις πατέρα..

Με απογοήτευση,

Η ελεύθερη κόρη σου (Αργύρης Χαϊλης, Γ7)

Πατέρα,

  Σου γράφω αυτό το γράμμα από τα μπουντρούμια του παλατιού, πεινασμένη, βρώμικη και κουρασμένη, έχοντας μόνιμο υπόβαθρο τα αναφιλητά της Φροσύνης να συνοδεύουν κάθε μου ανάσα και σκέψη. Μην περιμένεις την ικεσία, την μετάνοια ή την υπακοή μου προς εσένα. Αυτό το γράμμα πηγάζει ολοκληρωτικά από την οργή και την απέχθεια που μου προκαλείς.

    Αυτό που συνέβη χθες αν και με τρομοκράτησε, ωστόσο δεν με εξέπληξε αλλά με αφύπνισε και με επανέφερε στην πραγματικότητα. Τόσο καιρό όλες μου τις αμφιβολίες και την σφοδρή μου τάση για επανάσταση τα έκρυβα βαθιά μέσα μου και τα ονόμαζα τρέλες, νεανικές ανοησίες και ακατάλληλες σκέψεις. Όμως, εσύ με βοήθησες να συνειδητοποιήσω πόσο πολύ σε μισώ και πόσο φορτική ήταν η ζωή όλα αυτά τα χρόνια που πέρασα υπνωτισμένη από τα ΄΄ πρέπει ΄΄, τα ΄΄ απαγορεύεται ΄΄ και τα ΄΄ οφείλεις ΄΄ σου. Δεν είμαι αναγκασμένη να κάνω τίποτα και φυσικά δεν οφείλω σε κανέναν, ιδιαίτερα σε εσένα την υποταγή μου. Είμαι ένας ανεξάρτητος άνθρωπος, μία ελεύθερη γυναίκα και καμία απειλή σου δεν μπορεί να σβήσει την ταυτότητα και τον αυτοπροσδιορισμό μου. Δεν είμαι κτήμα σου ούτε ιδιοκτησία σου. Ανήκω αποκλειστικά στον εαυτό μου και η ζωή μου από εδώ και πέρα θα συγκροτείται από τις δικές μου επιλογές.

        Το παραδέχομαι πως όλα αυτά τα χρόνια είχες συνηθίσει να με βλέπεις να μεγαλώνω και να υποχωρώ όλο και περισσότερο στην βούληση σου. Είμαι σίγουρη πως το θεωρούσες δεδομένο πως θα δεχόμουν με το βλέμμα στο πάτωμα να παντρευτώ αυτόν τον άγνωστο. Ωστόσο, πλέον έχω δραπετεύσει από τα δεσμά σου και από το μέλλον που εσύ σχεδίασες για εμένα πριν ακόμα γεννηθώ. Μπορεί να με έχεις κλειδώσει σε αυτό το αποτρόπαιο μπουντρούμι, αλλά εγώ νιώθω πιο ελεύθερη από ποτέ και είμαι διατεθειμένη ακόμα και να πεθάνω προκειμένου να διατηρήσω αυτήν την νέα, απολαυστική πραγματικότητα. Δεν ασκείς καμία δύναμη πάνω μου.

      Όσον αφορά τον  Ερωτόκριτο, τον μοναδικό μου έρωτα και αγάπη, γνωρίζω πως τον εξόρισες από το βασίλειο. Εντούτοις, όσο μακριά μου κι αν είναι, τα συναισθήματα μου για εκείνον είναι αστείρευτα. Η καρδία μου και η πίστη προορίζονται μόνο για έναν άνδρα και αυτός είναι ο Ερωτόκριτος. Το σχέδιο σου να τον ξεχάσω απέτυχε, γιατί πολύ απλά η σωματική εγγύτητα δεν έχει καμία σημασία. Κάθε νύχτα, συναντιόμαστε και χορεύουμε στον ρυθμό ενός μακρινού πιάνου στον κόσμο τον ονείρων όπου τα δεδομένα της πραγματικότητας εξαϋλώνονται. Αν βγω ποτέ από εδώ μέσα θα τον αναζητήσω και η έγκρισή σου μου είναι αδιάφορη. Από την άλλη αν αποφασίσεις να με κρατήσεις εδώ μέσα να ξέρεις πως φυλακίζοντας το σώμα,  υποτάσσεις ένα μικρό κομμάτι της ύπαρξης μου, καθώς η ψυχή μου και το σώμα του θα βρίσκονται με αυτόν.

         Το τελευταίο πράγμα που σου ζητάω ως κόρη σου, αν αυτό σημαίνει κάτι πια, είναι να αφήσεις την Φροσύνη να φύγει, η οποία δεν έχει κάνει τίποτα για τα δικά σου κριτήρια λάθος. Ναι, το ξέρω πως θα πρέπει να καταβάλλεις υπεράνθρωπη προσπάθεια για να υπερνικήσεις τον εγωισμό σου κι να ελευθερώσεις μία υπηρέτρια, ωστόσο αντιμετώπισε το σαν ένα τρόπο να μου αποδείξεις πως είσαι άνθρωπος, γιατί μέχρι στιγμής το μόνο που βλέπω είναι ένα ανθρωπόμορφο κτήνος.

Αρετούσα     (Ελευθερία Σπύρου, Γ6)

Γκιουλσέν Χατζηκαρά, Γ7

Κατερίνα Χατζηστέργου, Γ7

Ζωή Πετρή, Γ6

Σταματία Πη, Γ6

Ειρήνη Μπακρατσά, Γ5

Παρασκευή Νικόλη, Γ5

Πόπη Παντελάκη, Γ5

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΕΙΣ ΑΠΟ ΠΑΠΠΟΥΔΕΣ

Συνέντευξη με τον παππού μου Πασχάλη

 

 

Πώς γνωριστήκατε παππού ;

Σε ηλικία 16 ετών έπρεπε να φύγω μετανάστης στην Ν. Αφρική για να δουλέψω και να βοηθήσω την οικογένεια μου. Μετά από 11 χρόνια ξενιτιάς και αφού είχε παντρευτεί η αδερφή μου έπρεπε να επιστρέψω στην Ελλάδα για να παντρευτώ και εγώ.

 

Και όταν επέστρεψες την γνώρισες;

Είχα γράψει γράμμα στους γονείς μου και τους ενημέρωνα ότι επιστρέφω και εκείνοι μου γνώρισαν την γιαγιά σου! Δεν ήθελα να παντρευτω μια γυναίκα που δεν θα ήταν από τον τόπο μου. Ήθελα να γνωρίζω την οικογένεια της ! Τότε αυτό συνηθιζόταν ! Αυτό ήταν το βασικό κριτήριο. “Παπούτσι από τον τόπο σου”. Η αδερφή μου την γνώριζε , γνωριζόντουσαν και οι γονείς μας και εκτιμούσε η μία οικογένεια την άλλη. Αφού συμφωνούσε και η γιαγιά όλα είχαν πάρει το δρόμο τους.

 

Μετά από πόσο καιρό παντρευτήκατε;

Εκείνη την εποχή δεν συνηθιζόταν να βγαίνουμε ραντεβού, ούτε οι μακροχρόνιες σχέσεις πριν το γάμο ήταν κάτι που το έβλεπες συχνά. Υπήρχε σεμνότητα και σοβαρότητα. Γνώριζες την κοπέλα και το επόμενο βήμα ήταν ο γάμος. Έτσι και εγώ ήρθα, αρραβωνιαστήκαμε και επέστρεψα στην Αφρική για να μαζέψω τα πράγματα μου και να φτιάξω τα χαρτιά που χρειάζονταν και αφού γύρισα στην Κω μετά από 3 μήνες παντρευτήκαμε.

 

Θυμάσαι το γάμο σας;

Ιανουάριο του 1978 παντρευτήκαμε στον ναό του Αγίου Παύλου. Όλο το χωριό αλλά και η πόλη ήταν καλεσμένοι στο γάμο μας. Μετά πήγαμε γαμήλιο ταξίδι στην Αθήνα για μία βδομάδα. Ήταν η πρώτη και η μοναδική φορά που έλειπα τόσο καιρό από το μαγαζί και τη δουλειά μου!

 

Πώς νιώθεις μετά από 43 χρόνια γάμου;

Ευτυχώς η ζωή μας τα έφερε έτσι τα πράγματα και η γιαγιά σου είναι ο άνθρωπος της  ζωής μου και δε θα το άλλαζα όλο αυτό για τίποτα… αλλά ούτε εκείνη εμένα! Χάρισε ο ένας στον άλλο δυο υπέροχα κορίτσια και τέσσερις ακόμα πιο υπέροχες εγγονές!

Σεβαστιάνα Τρουμούση, Γ7

 

 -       Γιαγιά θα ήθελα να σε ρωτήσω κάποια πράγματα για την γνωριμία και τον γάμο σου με τον πάππου.

-       Φυσικά ρώτησέ μου ότι θες. Είμαι στην διάθεση σου.

-       Αρχικά, πώς γνώρισες τον παππού;

-       Όταν ήμουν 14 χρονών η μητέρα μου με έστειλε στην οικοκυρική σχολή. Λόγω της ηλικίας μου, έμενα εκεί. Μέχρι τα 17 είχα γίνει μια πολύ καλή μοδίστρα. Εκεί έκανα πολλές φίλες, αλλά η καλύτερη μου φίλη ήταν η θεια σου η Πασχαλίτσα. Μετά από λίγες μέρες η θεία σου μου ανακοίνωσε ότι πρόκειται να αρραβωνιαστεί με το αγόρι, που είχε σχέση εδώ και  ένα χρόνο τον θείο σου, Βασίλη. Μια μέρα μου ζήτησε να βγω και εγώ μαζί τους, γιατί ο θείος σου θα έφερνε μαζί του τον αδελφό του, τον παππού σου.

-       Μετά από την πρώτη σας επαφή συνεχίσατε να κρατάτε επαφή;

-       Ναι, μετά την πρώτη φορά, συνεχίσαμε να βγαίνουμε όλοι μαζί, ώσπου ο παππούς σου μια μέρα μου ζήτησε να βγούμε οι δυο μας. Εγώ φυσικά δέχτηκα αμέσως, γιατί τον είχα ήδη ερωτευτεί από την πρώτη ματιά. Ήταν ο πιο καλός, ευγενικός, όμορφος και καλόψυχος άνθρωπος που είχα γνωρίσει στην ζωή μου.

-       Πότε το ανακοινώσατε στους γονείς σας;

-       Μετά από ένα μήνα σχέσης, ήμασταν σίγουροι ότι θέλουμε να περάσουμε το υπόλοιπο ης ζωής μας μαζί. Έτσι αποφασίσαμε να το ανακοινώσουμε στους γονείς μας. Στην αρχή, να σου πω την αλήθεια, φοβόμασταν στην ιδέα στο πως θα αντιδράσουν, αλλά μετά βρήκαμε το θάρρος και τους το είπαμε.

-       Πώς αντέδρασαν οι γονείς σας, εννοώ σας συμπάθησαν ή είχαν τις αντιρρήσεις τους;

-       Βρε τι ερώτηση είναι αυτή? Φυσικά χαρήκαν και μας έδωσαν την ευχή τους. Άλλωστε έβλεπαν πόσο ερωτευμένοι ήμασταν.

-       Μετά από πόσο καιρό παντρευτήκατε;

-       Αρραβωνιαστήκαμε αμέσως και σε ένα χρόνο παντρευτήκαμε.

-       Πόσο χρονών ήσασταν όταν παντρευτήκατε και πότε έγινες για πρώτη φορά μητέρα;

-       Εγώ ήμουν 18 χρονών και ο παππούς σου ήταν 25. Μετά από ένα χρόνο γέννησα την μητέρα σου.

-       Πόσα χρόνια είστε μαζί;

-       Είμαστε μαζί σχεδόν 45 χρόνια.

-       Είσαι ευτυχισμένη μαζί του;

-       Είμαι πολύ ευτυχισμένη μαζί του. Βέβαια είχαμε και τις δυσκολίες μας και στερηθήκαμε πολλά, αλλά μπροστά στην αγάπη μας δεν μας ένοιαζε τίποτα και τα αντιμετωπίσαμε όλα μαζί.

-       Σε ευχαριστώ πολύ γιαγιά για τις απαντήσεις και για τον χρόνο που μου αφιέρωσες.

-       Εγώ σε ευχαριστώ αγάπη μου, που μου θύμησες τις παλιές και ευχάριστες αναμνήσεις. Σου εύχομαι να βρεις και εσύ ένα καλό παιδι σαν τον πάππου σου.

Στέλλα Φραγκάκη, Γ7

 

Ο παππούς μου ήταν ασυρματιστής στα καράβια και ταξίδευε γενικώς πολύ και σε ένα από τα ταξίδια του βρέθηκε στην Κω όπου εκεί γνώρισε την γιαγιά μου. Γνωρίστηκαν σε ένα εστιατόριο στο οποίο δούλευε η γιαγιά μου. Το πρώτο τους ραντεβού ήταν σε ένα εστιατόριο στο καράβι. Την πρώτη κίνηση την έκανε ο παππούς φυσικά, και μετά από λίγο καιρό περίπου 6 μήνες παντρεύτηκαν εφόσον τους πίεζαν οι γονείς τους. Παντρεύτηκαν στα 30 τους. Ο γάμος τους ήταν σε μία μεγάλη αίθουσα εκδηλώσεων και αποτελούσε μόνο οικογενειακά μέλη των 2 πλευρών. Το γλέντι κράτησε μέχρι το πρωί. Μετά τον γάμο τους ο παππούς μου βγήκε στην σύνταξη εφόσον έπιανε ναυτία την γιαγιά μου κάθε φορά που ανέβαινε σε καράβι. Συνεχίσαν με πολλά ταξίδια του μέλιτος στην Ιταλία, Ισπανία ,Ταϊλάνδη κλπ.

Μετά από 2 χρονια είχαν το πρώτο τους παιδί και ήταν αγόρι. Ύστερα μετά από 2 χρονια από την γέννηση του 1ου παιδιού η γιαγιά μου γέννησε ένα μικρό κοριτσάκι την μαμα μου.

Κώστας Ακύλας, Γ1

Γνωριστήκαν τον Σεπτέμβρη του 1973.Τότε γινόταν ένα πανηγύρι εκεί κοντά και οι δυο ήταν με τους φίλους και τους συγγενείς τους. Μετά από κάποιες ώρες ο παππούς μου έκανε την κίνηση και ζήτησε από την γιαγιά μου να χορέψουν ένα ρομαντικό τραγούδι της εποχής .Εκείνη δέχτηκε χωρίς να το σκεφτεί καν. Από τα μάτια τους και μόνο καταλάβαινε κάνεις το πόσο ερωτευμένοι ήταν από την στιγμή που πρώτο συναντηθήκαν . Ο παππούς μου πήγε στους γονείς της και την ζήτησε σε γάμο κατευθείαν χωρίς καμία καθυστέρηση και ας είχαν γνωριστεί λίγες ώρες πριν. Εκείνοι γνώριζαν τον παππού μου και ήξεραν ότι είναι πολύ καλό παιδί και από καλό σπίτι οπότε του την έδωσαν και έτσι παντρεύτηκαν.

Λίτσα Αποστολίδη, Γ1

    ΑΚΡΟΣΤΙΧΙΔΕΣ